Abstract:

Dil; toplulukların birbirleri ile anlaşmasını sağlayan, tarihî derinlik ve coğrafî genişlik doğrultusunda değişerek gelişen bir iletişim aracı ve sistemli bir düzenektir. Dilin çeşitli sosyal ve siyasal sebeplerle başka dillerle etkileşime girmesi beraberinde dilin iç ve dış yapısında değişmeler yaşanmasını getirir. Yaşanan değişmelerin esasını diller arası aktarılan ses, şekil  özellikleri ve sözlüksel unsurlar oluşturur. Aktarılan unsurlar kültürel bağlantıları da temsil eder. Dilden dile aktarılan yapıların çoğunluğunu sözlüksel unsurlar oluşturur. Başka dilden alıntı yapmak yeni kavram ve nesneleri karşılamanın yollarından biridir. Konuşucu, kaynak dilde var olanı ya olduğu gibi ya da kendi dilinin özellikleri doğrultusunda ekleme veya birleştirme yoluyla veya anlam değişikliği ile alır ve yeni olanın muadili sayar. Türkçenin ek temelli bir dil olmasından hareketle yapılan bu çalışmada alıntı sözler,  söz kökü olarak ele alınarak Türkçe kurallarla söz türetme imkânları açısından değerlendirilmektedir. Türkçe sözlükte yer alan alıntılar  ek alma durumlarına göre tespit edilmiştir. Ek birleşmelerinin ortaya konulmasıyla Türkçe eklerin kelime türetmedeki işlerliği gösterilmiş, alıntılardan türemiş kelimeler sözlüğü oluşturulmuştur.

Keywords: