Abstract:

Gülme, sınır tanımazlığı sayesinde korkulara karşı zafer kazandırır. Gülünç unsurlar bulunduran, gerçekliğin oyun olarak algılandığı mizahi metinler eleştiri niteliği taşır. Aynı zamanda düşündüren ve sorgulatan mizah, dış gerçekliği sanatsal bir üslupla okura gösterir. Kendi içinde alt başlıklara ayrılan mizahın kapsadığı ironi ise tersten söyleme ile metnin altındaki gerçekliğe gönderme yapan sarsıcı bir temele sahiptir. İroni içeren metinlerde birey-kurum-toplum dizgesinde aksaklıklar/sorunlar ima yoluyla yansıtılarak eleştirilir. Yol boyunca gezdirdiği ayna ile kabuk tutmuş yaralarını göremeyen bireyi ve toplumu uyaran Ayfer Tunç, 1989 sonrası öykü ve romanları ile Türk Edebiyatı’nın postmodern yazarlarındandır. Yazarın Orta Çağ halk festivallerini andıran Bir Deliler Evinin Yalan Yanlış Anlatılan Kısa Tarihi adlı eseri, zaman ve mekânın devingen yapısı içinde gülme ögesi çevresinde kurgulanır. Bir koordinat düzleminde yatay ve dikey boyutlarda çoğalıp, katlanarak büyüyen eserde Türk toplumunun 1800’lerden günümüze kadar panoraması çizilir. Sınırların kalktığı ve rollerin değiştiği bir karnaval roman örneği olan anlatıda toplumsal ironi ile kaybedilenler sorgulanır. Bu çalışmada romanın asli yapı unsurlarından mekân merkezli olarak romandaki ironik söylem incelenecektir. Deli, deli-değil diyalektiğindeki sorgulamada bağlantılar zinciri içinde tükeniş ve başlangıçlar şeklinde süreklilik arz eden grotesk imgelem ile Türk coğrafyasında bireyden topluma yaşanan çözülüşün ironisi analiz edilecektir. İroninin aynasında görünenlerin, toplumun görmek istemediği yüzü olduğu ortaya konacaktır. 

Keywords: