Abstract:

ÖZET Tarım sektörü ve insan beslenmesi açısından bitkisel yağ üretimi vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Türkiye'de toplam yağ üretiminin %87'si bitkisel kaynaklı yağlardan oluşmaktadır. Bitkisel yağ üretimi, 12 farklı bitkinin tarımıyla elde edilmektedir. 2001 yılı değerlerine göre, Türkiye'de üretilen yağlı tohumların %62,3'ü çiğitten, %30'u ise ayçiçeğinden elde edilmiştir. Ülkemizde ham yağ üretimi 2000 yılında 836.000 ton olarak gerçekleşmiştir. Buna karşın Türkiye ham yağ bakımından her yıl 600-700 bin ton, yağlı tohum olarak da 1,1-1,2 milyon ton açık vermektedir. Bu nedenle ülkemiz bitkisel yağ açısından ithalata bağımlı durumdadır. Türkiye'nin bitkisel yağ üretimi çerçevesinde Trakya, hem yağlı tohum üretimi hem de bitkisel yağ sanayisi bakımından çok önemli bir bölgedir. Yağlı tohumların önemli bitkisi olan ayçiçeğinin Türkiye üretiminin yaklaşık %60'ı bu bölgede gerçekleşmektedir. Trakya Bölgesi'nde 3000 kişiyi istihdam eden 61 adet bitkisel yağ üretim tesisi bulunmaktadır. Bu bölge, Türkiye'deki toplam yağ tesislerinin yaklaşık yarısından fazlasını bünyesinde barındırmaktadır. Özellikle bu tesisler içinde 126.000 üyenin bağlı bulunduğu büyük bir kooperatif olan Trakya Birlik'de bulunmaktadır. Bu çalışmada; Türkiye'de ve Trakya'da yağ bitkileri, sıvı yağ ve margarin üretimlerini içine alan bitkisel yağ sektörünün genel durumu ortaya konulmuş ve sorunlar mercek altına alınarak incelenmiştir. ABSTRACT Vegetable oil production has an essential importance for agriculture sector and human nutçtion. 87% of total oil production in Turkey consists of vegetable oil. Vegetable oil is obtained by growing 12 different plants. Considering values in 2001, 62,3% of oil seeds produced in Turkey were obtained from sunflowers. Crude oil production in our country was realized as 836.000 tans in 2000. On the other hand, Turkey lacks in 600000-700.000 tons of crude oil and 1,1-1,2 million tons of oil seeds every year. For that reason our country depends on imports concerning vegetable oil. Thrace is a very important region for both oil seeds production and vegetable oil production of Turkey. About 60% of Turkey production of sunflowers that are very important among oil seeds is realized in this region. There are 60 vegetable oil production factories which employ 3000 people in Thrace. This region has about more than half of total oilfactories in Turkey. Among these, especially Trakya Birlik is a very big cooperative that consists of 126.000 members.  In this study, oil plants in Turkey and Thrace, general position of vegetable oil sector vvhich includes liquid oil and margarine production were stated and problems were examined closely.

Keywords: