Özet:

Osmanlı Devleti’nin kuruluşu meselesi kadar, ilk Osmanlı kroniklerinin içeriği de hâlâ tarihçilerinçok tartıştığı konular arasındadır. Bunun sebebi olarak, dönem hakkında eldeki kaynakların birçok noktada yetersiz oluşu ve tartışmalı bilgiler içermesi gösterilmektedir. Sorunun üstesinden gelebilmek için kaynakların eleştirel yöntemle her defasında yeniden ele alınması gerekir. Osmanlı saltanatını müjdeleyen çeşitli tipteki rüyaları inceleyen bu çalışma, bir taraftan Osmanlı hâkimiyetinin kaynağını sorgularken, diğer taraftan eleştirel yaklaşımla muasır kaynaklardaki verileri yeniden yorumlamayı amaç edinmiştir. Bu bağlamda, ilk dönem Osmanlı kroniklerinde karşımıza çıkan Göbekten Çıkan Ağaç Motifli Rüya gibi saltanat rüyaları bahse konu edilmiştir. Türk-İslam devlet geleneğinde ilk örneklerine tesadüf edilen bu rüyaların içeriklerine, Osmanlı kronik yazarları tarafından birtakım ilaveler yapılmış ve yeni motifler eklenmiştir. Bu şekilde Osmanlı Tipi derleme rüya rivayetleri ortaya çıkmıştır. Osmanlılar tarafından eklenen yeni unsurların, dönemin siyasî söylemlerinin izlerini taşıdığı anlaşılmaktadır. Saltanat rüyalarına eklenen Selçuklu motifleri ile Anadolu Selçuklu Devleti’ne vâris olma iddiası dile getirilirken, Şeyh Edebali kimliği ile de kuruluşta gazi dervişlerin oynadığı rol vurgulanmıştır. Neticede bu ilave motiflerden yola çıkarak rüyaların tarihî bağlamı belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler: