Abstract:

İnsanlık tarihi kadar eski olan güvenlik sorunu olan insanın güvenliğini sağlama arzusunu ortaya çıkarmıştır. Güvenliğin sağlanması öncelikle tehdit unsurlarının saptanması ihtiyacını doğurmuştur. Bu noktada yine insanlık tarihi kadar eski bir olgu olan terörizmin ve terörizmle mücadelenin ele alınması gerekmektedir. Bugünkü anlamından farklı bir içeriğe sahip olsa da insan güvenliğine tehdit oluşturan terörizm nerdeyse ilk insandan günümüze kadar çeşitli dönüşümler yaşayarak varlığını korumuştur. En temel amaç olarak geniş kitleler üzerinde korku ve tedirginlik yayarken aynı zamanda belirli bir konuya da dikkat çekmeyi benimseyen bu tür faaliyetler meydana geldiği toplumlarda güçlü reaksiyon oluşturmuş ve terörizme karşı tedbirlerin alınmasına neden olmuştur. Önceleri askeri önlemler ve istihbarat faaliyetleriyle denetlenerek engellenmeye çalışılan bu eylemler zaman içerisinde hem yapısal hem fiili bazı değişimlere uğrayarak devletler ve bazı güç grupları tarafından rakiplerine karşı kullanılmıştır. Ayrıca terörist eylemlerin dikkat çekmeye çalıştığı siyasi sorunlar tarihteki bazı önemli ayaklanmaların lokomotifi olma görevini de üstlenmiştir. Sürekli değişen siyasi gelişmeler terörist faaliyetlerin ve güvenlik sorunun uluslararasılaşmasına da neden olmuştur. Özellikle soğuk savaş dönemi boyunca farklı iki blokta yer alan devletlerin birbirlerine karşı savaşı göze alamayışları birbirlerine yönelik terörist saldırıları desteklemelerine yol açmıştır. Bu dönemde insan güvenliği için hayati derecede tehdit unsuru olmanın ötesinde rakip politik güce siyasi mesaj vermeye yönelik terörist eylemler gerçekleştirilmiş ve insan unsuru olabildiğince az hedef alınmıştır. Aynı zamanda, farklı iki blokta yer alan siyasi güçlerin terörist eylemlerdeki müdahaleleri, bu tarz faaliyetlerin kontrolsüz ve kendi başına buyruk olmalarını engellemiştir. Soğuk savaşın bitmesinin ardından iki blok arasında yaşanan gerilimler sona ermiş olmasına rağmen, çeşitli siyasi güçler tarafından kullanılan terörist yapılanmalar ortadan kaybolmamıştır. Aksine şekil değiştirmiş ve güçlenmiş bir halde uluslararası alanda yeniden sahneye çıkmıştır. Bu seferki fark ise terör gruplarının belli bir siyasi gücün kontrolünde olmayıp gelişen teknolojiden son derece istifade etmeleridir. Bu durum da terörist faaliyetleri insan güvenliğini daha çok tehdit eden ve özellikle insanı hedef alan eylemlere yöneltmiştir. Ayrıca teknolojiden üst düzeyde faydalanan bu oluşumlar konvansiyonel metotlara karşı bağışıklık kazanarak farklı taktik ve yöntemlerle klasik anlamdaki güvenlik anlayışını mücadelede etkisizleştirmişlerdir. Soğuk Savaş sonrasında ortaya çıkan yapının teröre ve insan güvenliğini tehdit eden unsurlara bir diğer katkısı da etnik ve din temelli sorunların uluslararası sahnede daha çok yer alması ve bu sorunların terörize olmasıdır. Dünya coğrafyasının farklı yerlerinde görülen dini veya etnik sorunlara terörün bulaşması hem ulusal hem milletlerarası alanda barışın ve huzurun bozulmasına yol açarak soğuk savaş sonrasında siyasi bir gücün denetim mekanizmasından uzaklaşan ve aynı zamanda kullandığı üst düzey teknoloji sayesinde takip edilemeyen terörist oluşumların etkisiz hale getirilmesi için farklı yöntemlerin benimsenmesi gerektiğini göstermiştir. Yeni metotlar ise insan haklarının korunması, belirli bir refah düzeyinin herkes için sağlanması, tüm hak ve özgürlüklerin herkesçe eşit bir şekilde kullanılması olarak değerlendirilmelidir. Böylece herhangi bir coğrafyadaki bir sorunu lokal ya da global düzeyde terörize edecek unsurlar baştan önlenmiş olacaktır. 21yy’da insani güvenliği sağlamanın ve çeşitli sorunların teröre bulaşmadan çözülmesinin tek makul yolu yukarıda bahsi geçen temel hak ve özgürlüklerin ve standart bir refah seviyesinin herkes için adilce sağlanması olacaktır.

Keywords: