Uygurlar, Türk tarihinde din ve kültür değişiklikleriyle öne çıkarlar. Bögü Kağan zamanında Maniheizmi kabul eden bu zümrenin başat ikinci özelliği, yerleşik düzene geçen ilk Türk topluluğu olmasıdır. Gerek inanç sisteminde gerek hayat tarzında yaşanan bu köklü değişmelerin dil, edebiyat ve sanata ciddi yansımaları olmuştur. Uygurlar için karakteristik olan meslekleri tanıtıcı risale yazma geleneği de onların şehir yaşamına erken adım atmalarıyla ilgili olmalıdır. Tarım, mimari, ticaret gibi yerleşik düzene ilişkin unsurları diğer Türk kavimlerine göre daha önce tecrübe eden Uygurların bu deneyim ve bilgilerini yazıya geçirme çabası, onları bir kez daha farklı kılmıştır. Asırlarca kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılan bilgi ve tecrübeler, Çağatay yazı dili kullanılarak XVIII ve XIX. yüzyıllarda “risale” adıyla yazılı hâle getirilmiştir. Editörler Öger ve Tek’in (s. V) aktardığı bilgilere göre bu risaleler çiftçilik, tüccarlık, ağaç oymacılığı, çobanlık, sepetçilik, çömlekçilik, dericilik, aşçılık gibi meslekleri etraflıca tanıtmak için kaleme alınmış, daha çok cep kitabı niteliğinde el yazması metinlerdir. Araştırmacıların tespitine göre bugün İsveç, Rusya, Fransa, Çin başta olmak üzere pek çok ülkede 40 mesleğe ilişkin 120 civarında risale bulunmaktadır. Risāle-i Nemed-Māllık, Türkiye Türkçesindeki karşılığıyla Keçecilik Risalesi böyle bir eserdir.
The Uighurs are highlighted by religious and cultural changes in Turkish history. The second characteristic of this gendarmer who accepted the Manichism at the time of Bögü Kağan is that it is the first Turkish community to pass to the established order. These radical changes in the system of necessity beliefs and in the way of life have been a serious reflection of language, literature and art. The tradition of writing records that indicate the professions that are characteristic of the Uyghurians should also be related to their early steps into the city life. The effort of the Uighurs to write these experiences and knowledge about the elements related to the established order, such as agriculture, architecture, trade, compared to the other Turkish peoples, has made them different again. Knowledge and experience transmitted verbally from centuries to centuries, using the English language of the XVIII and XIX centuries. It was written in the centuries with the name “Risale”. According to the information transmitted by the editors Öger and Tek (s. V), these records are handwriting texts; agriculture, commerce, trees, shepherds, sepetics, stumbling, leather, cooking, and more handwriting texts in the form of a mobile book. According to the researchers, there are today about 120 reports on 40 professions in many countries, including Sweden, Russia, France, mainly China. Risāle-i Nemed-Māllık, in Turkey's Turkish language, is such a work.
Alan : Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|