Citation Number
1
Views
87
Downloands
27
Dil, sürekli değişen ve gelişen bir iletişim aracıdır. Türkçe de diğer diller gibi kendini tarihsel süreç boyunca yenileyen, geliştiren ve değiştiren bir dildir. Yenilik değişim ve gelişim, Türkçenin kendi bünyesinde olduğu gibi diğer diller ile de kurduğu ilişki sayesinde devam edegelmiştir. Türkçe, gelişim ve değişimini hem kendi imkânlarıyla hem de ilişkide bulunduğu dillerden kavram işareti alarak gerçekleştirir. Yapılan bu alışverişte bazı terimler ve kavramlar ait olduğu dildeki ses ve anlam değerlerini değiştirerek veya geliştirerek geçeceği yeni dilin ses, anlam ve kültürel değer ile birlikte dil bilgisi kurallarına uygun biçimde şekil alır ve değişir. Türkçeye diğer dillerden geçen terim, kavram ve sözcükler de bu yöntemle Türkçenin söz varlığında yerini alır. Eski Uygur Türkçesi Dönemi, Türkçenin yazı dili olma sürecindeki en önemli dönemeçlerden biridir. Çünkü Eski Uygur Türkçesi Dönemi’nde Budizm ve Manihaizm’in etkisiyle diğer dillerden birçok din temalı, konulu eser; Toharca ve Çinceden Eski Uygur Türkçesi’ne çevrilmiştir. Yapılan çeviriler ile birlikte Budizm’in kapsama alanında olan birden fazla disipline ait sözcük, kavram ve terim Eski Uygur Türkçesi’ne geçmiştir. Öyle ki yazılı eserlerdeki kavram, terim ve sözcükler terminoloji oluşturacak seviyede etkili olmuşlardır. Ayrıca din dışında; siyaset, ticaret, hukuk, psikoloji, biyoloji, anatomi, tıp, astronomi ve benzeri birçok disipline ait yeni kavram, terim ve sözcükler Eski Uygur Türkçesi’nin söz varlığına dâhil olmuştur. Bu çalışmada Sanskritçedeki peśī kavramının Türkçeye besi biçiminde kavram işareti olarak alınma (ödünçlenme) yöntemi ile işaretlenip işaretlenmediği; kavramın Türkçenin diğer lehçe ve şivelerinde yer alıp almadığı ve besi kavram işaretinin anlam değerine karşılık gelip gelmediği üzerinde durulacak ve tartışılacaktır. Kavramdan hangi eserde bahsedildiği, bulunduğu tarihsel dönemdeki dilsel anlam değeri ve Eski Uygur Türkçesi metinleri içindeki karşılık geldiği kavram işareti anlam değerine dikkat çekilecektir. Ayrıca Köken Bilim Sözlüklerinden örnekler verilerek de açıklamalar yapılacaktır.
Language is a constantly changing and developing communication. Turkish is a language that renews, develops and changes itself throughout the historic process, like other languages. Innovation change and development has continued thanks to the relationship that Turkish has established with other languages as it is within itself. Turkish, the development and change is carried out by taking the concept sign from both its own possibilities and the languages in which it is in relation. In this exchange, the new language, which is made by changing or improving the sound and meaning values in the language to which certain terms and concepts belong, will be shaped and changed in accordance with the rules of language knowledge, along with the sound, meaning and cultural value of the new language. The terms, concepts and words that pass from other languages to Turkish also take place in the existence of the Turkish word. The ancient Uyghur Turkish era was one of the important turns in the process of becoming the written language of Turkish. For in the Ancient Uyghur Turkish Period, with the influence of Buddhism and Manichism, many religious themes from other languages have been translated from Toharca and China to Ancient Uyghur Turkish. With the translations made, the word, concepts and terms of multiple disciplines that are in the field of coverage of Buddhism have passed into Ancient Uyghur Turkish. So the concepts, terms and words in written works have been effective at the level that will form terminology. In addition, new concepts, terms and words of many disciplines of politics, trade, law, psychology, biology, anatomy, medicine, astronomy and so on have been included in the existence of the Old Uyghur Turkish word. In this study, the concept of peśī in Sanskritch will be focused and discussed on whether the concept of peśī in the Turkish form is marked or not marked by the method of taking the concept as a sign; whether the concept is included in other Turkish languages and shifts and whether the concept of peśī is corresponding to the meaning of the meaning of the concept sign. The meaning of the concept in which work it is mentioned, the linguistic meaning value in the historical period in which it is located, and the meaning of the concept sign in which it is corresponded in the ancient Uyghur Turkish texts will be attracted to the meaning value. Examples from the scientific dictionaries will also be explained.
Field : Eğitim Bilimleri; Filoloji
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
