Abstract:

Günümüzde yazma eser kütüphaneleri, müzeler ve özel koleksiyonlarda bulunan pek çok Kur’an-ı Kerim nüshası ve hadis, tefsir, fıkıh, edebiyat vb. konulu yazmalar, kıymetli tezhipler ihtiva etmesi bakımından önem arz eder. Meşakkatli ve uzunca bir sürecin ürünü olan ve özenle bezenmiş bahse konu yazma eserler İslam medeniyetinin ilme verdiği önemin bir göstergesidir. Bu eserler ayrıca dönemsel tezyinat anlayışının izlerini sürmemize ve tezhip sanatındaki gelişmeyi takip edebilmemize vesile olmaktadır. Araştırma konumuz olarak incelenecek tezhipli eser Rodos Hafız Ahmet Ağa Kütüphanesi’nde bulunan 06 envanter numarasıyla kayıtlı bir Kur’an-ı Kerim nüshasıdır. Araştırmanın giriş bölümünde Mushaf tezyinatı hakkında kısaca bilgi verilmiş daha sonra inceleme konumuz olan Mushaf genel özellikleri ve tezhip özellikleri açısından değerlendirilmiştir. Eserin hakkında bilgiler edinmemizi sağlayan ketebe kaydı okunmuş ve hemen ardından Türkçe açıklamasına yer verilmiştir. Eserin tezhipleri konumuzun ağırlıklı kısmını kapsayacağından, kullanılan motif grupları ve desen çeşitleri detaylı olarak analiz edilmiştir. İncelediğimiz Mushafın tezhipte bulut motifinin kullanıldığı oldukça erken bir örnek olmasından dolayı bu konuya hususiyetle değinilmiştir. Dönemin tezyinatında kullanılan hatayi grubu motiflerden oluşan buketlerin ve serbest tasarımların yanı sıra, stilize edilerek çizilmiş ağaç motifleri Mushaf tezyinatı açısından ilginç örneklerdir. Aynı hattata ait bir başka Kur’an-ı Kerim nüshası ve yakın döneme ait bazı yazmalar üzerinden benzerlikler incelenerek sonuç ve öneriler kısmıyla çalışma nihayetlendirilmiştir.

Keywords: