Özet:

İkinci Dünya Savaşı sonrasında dünyaya egemen olan değişim rüzgârları Türkiye’yi de etkilemişti. 1946 yılında çok partili siyasal hayata geçiş ile birlikte muhalefet kurumu resmi olarak yerleşmiş ve Türk siyasi-ekonomik-toplumsal yapısında bazı dönüşümlere yol açmıştı. Bu bağlamda, 14 Mayıs 1950 seçimlerinde Demokrat Parti’nin iktidara gelişinden 27 Mayıs 1960 askeri darbesine kadar geçen dönemdeki basın ile iktidar ilişkileri de ayrı bir önem taşımaktadır. Demokrat Parti (DP) iktidarı ile dönemin basını arasındaki ilişkileri konu alan bu çalışma, 27 yıl boyunca tek parti idaresi altında mücadele veren basının yeni siyasal iklimden nasıl etkilendiğini ortaya koyma amacındadır. DP dönemini ele alan çok sayıda araştırma olmasına karşın, bu dönemin basın ortamını ele alan çalışma sayısı oldukça sınırlıdır. Bu nedenle, yapılan bu betimleyici çalışma söz konusu boşluğu doldurmayı hedeflemesi açısından önem arz etmektedir. Geniş bir kaynak araştırmasına dayanan çalışmada; arşiv bilgilerinden, gazete taramalarından, dönemin söylem seçkinlerinin hatıratlarından da yararlanılmıştır. DP’nin 10 senelik iktidar dönemini bir bütün olarak görebilmek için kronolojik silsileye sadık kalınmış ve basın ile iktidar arasındaki ilişkilerin seyri geçiş dönemleri olan üç başlık altında incelenmiştir. Basın, bugün olduğu gibi 1950-1960 döneminde siyasi bir arena olma ve gündeme yön verme niteliklerini taşımaktaydı. DP iktidarı süresince basından yararlanarak kamuoyunun desteğini sağlamaya çalışmış fakat ekonomik ve toplumsal vaatlerini gerçekleştirmeye çalıştığı siyasal düzlemde, toplumsal buhran yükseldikçe basının muhalefeti de artmıştır. Bunun üzerine DP iktidarı baskıcı yasal düzenlemeler ve yöntemlerle basını susturma yoluna gitmiş, iktidar yanlısı basını ise resmi ilanlar, kâğıt tahsisi, örtülü ödenek gibi yöntemlerle desteklemiştir. Basın ile iktidar ilişkilerinin sağlıklı bir zemine oturtulamadığı bu dönemde, yayın organlarının birçoğunun DP’nin baskılarına karşı koyma siyaseti ürettiği ve iktidarın değiştirilmesi yönünde önemli etkilerinin olduğunu ifade etmek mümkündür

Anahtar Kelimeler: