Abstract:

Bu çalışmanın amacı, eleştirel kuram, eleştirel ırk kuramı ve eleştirel çokkültürlü eğitim kuramının varsayımları temele alınarak, öğretmen yeterliklerini belirleyebilmek amacıyla bir ölçek geliştirmektir. Bunun için öncelikle, literatürdeki bilgi birikimine dayanılarak, tümden gelim yöntemiyle, her biri dört alt boyuttan oluşan, üç boyutlu bir model oluşturulmuştur. Bu model doğrultusunda 56 maddeden oluşan deneysel form uzman görüşüne sunulmuştur. Uzmanlardan alınan cevaplar doğrultusunda maddelerin kapsam geçerlik oranları belirlenmiş ve kapsam geçerlik oranı .80’in altında değer alan maddeler çalışma kapsamından çıkarılmıştır. 45 maddeden oluşan pilot uygulama formu, 2015-2016 öğretim yılında, okul öncesi, ilk ve orta öğretim alanlarında görev yapan öğretmenlere uygulanmış ve toplam 421 öğretmenden elde edilen veriler analiz edilmiştir. Açımlayıcı Faktör Analizleriyle (AFA) “Farkındalık”, “Tutum”, “Bilgi” ve “Beceri” olmak üzere dört alt boyut (yeterlik bileşenleri) ve toplam 42 maddeden oluşan bir yapıya ulaşılmıştır. Analizlerde ölçeğin alt boyutları arasındaki ilişkiye bakılmış ve faktörlerin birbirleriyle olumlu ve anlamlı ilişki içinde olduğu görülmüştür. Bu durumda ölçeğin modeli desteklediği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: