Özet:

Ulusüstü bir örgüt olarak kurulan Avrupa Birliği, üye devletlerin egemenliklerinden kaynaklanan bazı yetkilerini kullanmak suretiyle, hem üye devletleri hem de onların vatandaşlarını bağlayan kurallar koyabilmektedir. Avrupa Parlamentosu’nun, AB düzeyinde kural koyma sürecine etkin bir şekilde dahil olması, Avrupa’da demokrasi açığını kapatmaya yetmemektedir. Birçok yazar, bunun sebebinin, Avrupa Parlementosu üyelerinin tek bir Avrupa halkını temsil etmemesi olduğunu savunmuştur. Maastricht Antlaşması ile yaratılan AB vatandaşlığının, Avrupalı siyasi bir toplum yaratabileceği ve demokrasi açığına çare olabileceği düşünülmüştür. Ulus devlet vatandaşlığına alternatif olan ulusötesi vatandaşlığıniyi örneklerinden biri olacağı düşünülen AB vatandaşlığının, üye devlet vatandaşlıklarını ortadan kaldırmaması, üye devlet vatandaşlığına bağlı bir statü olması, bu beklentileri karşılamasını zorlaştırmaktadır. Buna karşın, Adalet Divanı kararları, AB vatandaşlığının üye devlet vatandaşlarının tamamı için tam bir eşitlik içerisinde yararlanabilecekleri haklar yarattığını, bu hakların üye devlet vatandaşlığı esasına göre değil, ikametgâh esasına göre kullanıldığını ortaya koymuştur. AB vatandaşlığına dayanan bu haklar, ulus devlet vatandaşlığının dışlayıcı unsurunu tam olarak ortadan kaldırmasa da, Avrupa halkları arasında daha sıkı bir dayanışma yaratarak, üye devletlere olan aidiyete ek olarak, AB’ye aidiyet de yaratabilme potansiyelini barındırmaktadır.

Anahtar Kelimeler: