Abstract:

Günümüzde genel işlem şartları, milletlerarası ticari sözleşme taraflarınca yaygın biçimde kullanılmaktadır. Keza sözleşme taraflarına ait farklı genel işlem şartlarının, özellikle hukuk seçimi konusunda çelişen hükümler içermesi, milletlerarası özel hukuk uygulamasında sıklıkla karşılaşılan bir sorun haline gelmiştir. Sorunun çözümü, taraflar açısından uygulanacak hukukun tespitine ilişkin belirsizliğin azalmasına ve dolayısıyla tarafların hukuki menfaatinin korunmasına yardımcı olacaktır. Lahey İlkelerinde, mukayeseli hukukta bazı devletlerde farklı yöntemlerle çözümlenen, bazılarında ise hakkında herhangi bir düzenleme yapılmayan bu soruna yönelik uluslararası düzeyde yeknesak bir çözüm üretilmesi amaçlanmıştır. Bu anlamda İlkelerin 6. maddesi, özellikle Şerhte yer verilen açıklamalarla birlikte, sorunun çözümünde uluslararası bir standart oluşturulmasına önemli ölçüde katkı sağlamaktadır. Türk maddi hukukunda genel işlem şartlarının çatışması sorununun çözümüne ilişkin bir yöntem veya kural tayin edilmiş değildir. Bununla birlikte Lahey İlkelerinin pozitif geçerlilik kazandığı bir ihtimalde, maddi hukuk düzeyinde getirilecek çözüm, Türk milletlerarası özel hukuku üzerinde doğrudan etkili olacaktır.

Keywords: