Özet:

Zekât, Sosyal güvenliği finansmanında ve insani yaşam standartlarının altında bulunan insanların içinde bulunduğu şartların iyileştirilmesinde, uygulanması mümkün olan bir müessesidir. Bu müessesenin tam uygulandığı dönemlerde ne derece faydalı olduğuna tarih işaret etmiştir. Zira zekât müessesesinin eksiksiz uygulandığı dönemlerde zekât verecek yoksul kalmamıştır.  Zekât müessesesine ikame olarak kabul edilen sosyal yardım ve transfer sistemlerinin yapısı, yönetimi ve denetimi, etkin görünmemektedir. Günümüzde sosyal amaçlı harcamalar artmasına rağmen sosyal devletler, işsizlikle ve fakirlikle mücadelede istenilen seviyeye ulaşılamamıştır. Bu durum gelir eşitsizliği ve yoksulluğu amaçlayan mevcut sosyal yardım sistemlerinin ekonomik etkinsizliği,  çoğu iktisatçıları ve politika yapıcıları yeni arayışlara yönlendirmiştir. Bundan dolayı uygulanmakta olan  sosyal  politikalar, transfer harcamaları yeniden gözden geçirilmektedir. Batı ülkelerinin birçoğunda da zekâta benzer bazı uygulamaların yapıldığı gözlemlenmiştir. Modern vergileme ilkelerinin hemen hepsi bu müessesenin içerisinde mevcuttur. Ayrıca sosyal güvenlik alanındaki son dönemdeki eğilimlerinde negatif gelir vergisi uygulamaları ile zekât müessesinin uyumluluğunu göstermektedir. Bu çalışmanın amacı refah devleti kapsamında özelliklede ülkemizdeki negatif gelir vergisi uygulamalarının zekât müessesi ile karşılaştırarak sosyal yardımların karşılığını daha ucuz ve daha insani bir sisteme yaklaştırılmasına katkıda bulunmaktır. Bu bağlamda zekât müessesesinin İslam ekonomisindeki yerinin belirtilerek günümüz iktisadi ve sosyal hayata yansımalarının tespiti bu alanlardaki tartışmaların daha sağlıklı bir yapıda oluşmasına yol açacaktır. Çalışmada zekât müessesinin günümüz sosyal yardım programlarında uygulandığı ve farklı yöntemlerle de uygulanabileceği neticesine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: