Özet:

Girit’teki Osmanlı egemenliğini tehdit eden ilk ayaklanma, Daskaloyannis önderliğindeki Sfakiotlar tarafından 1770 yılında başlatılmıştır. Bu çalışmada kısa sürede başarısızlıkla neticelenen ayaklanmanın tarihsel bir bağlama oturtulması amaçlanmaktadır. Bunu yaparken 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşı esnasında patlak veren 1770 Mora İhtilali’nin (Orlov İsyanı) bir uzantısı olarak ortaya çıkan bu ayaklanmanın altında yatan siyasî, dinî ve sosyoekonomik nedenler irdelenmekte ve ayaklanmanın sonuçları incelenmektedir. Ayrıca, büyük bir felaketle neticelenmesine rağmen ayaklanmanın ve liderinin on dokuzuncu yüzyıl boyunca Yunan tarih yazımında destanlaşırken Osmanlı ve modern Türk tarih yazımında olumlu veya olumsuz bir karşılık bulmamasının muhtemel sebepleri gündeme getirilmektedir. Çalışmada isyancıların davalarını hangi dinî ve siyasî argümanlar üzerine inşa ettiği ve Osmanlı yöneticilerinin bu ayaklanmaya nasıl tepki verdiği tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: