Abstract:

Eğitim sisteminin temel uygulayıcısı olan öğretmenlerin mesleki konularda belirli bir yetki ve özgürlük alanına sahip olmaları şeklinde tanımlanabilecek özerklik kavramı, öğretmenlerin karar verme ve öğrenciler ile ilgili konularda öngörülen mesleki seçimleri yapabilme özgürlüğü; eğitimin planlanması, geliştirilmesi ve yönetimi süreçlerine katılmaları olarak tanımlanmakta ve çalışma ortamıyla ilişkilendirilmektedir. Konuyla ilgili yapılmış çalışmalarda, daha fazla özerkliğe sahip olan öğretmenlerin, mesleklerine yönelik daha fazla istekli ve gönüllü olduklarını belirten sonuçlara ulaşılmıştır. Dolayısıyla, öğretmen özerkliği ile öğrenci başarısı arasında olumlu bir ilişki beklenmektedir. Bu çalışmada, farklı ülkelerdeki öğretmenlerin görevlerini yerine getirirken sahip oldukları özerklik düzeylerinin, öğrencilerin akademik başarılarıyla olan ilişkisi incelenmiştir. Bu amaçla, 2009 PISA çalışmasına katılan ülkelerin PISA sonuçları ve PISA anketlerine ait verileri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen özerkliğinin okul ortamında yer verilmesi gereken bir unsur olduğu söylenebilir. Ayrıca, öğretimin içeriği ile doğrudan ilgili olmayan disiplin ve değerlendirme politikalarıyla öğrenci başarısı arasındaki ilişkinin, derslerin ve ders içeriğinin belirlenmesi maddeleri kadar etkili olmasının, başarı üzerindeki değişkenlerin (okul disiplini gibi) daha geniş kapsamda ele alınmasını zorunlu kıldığı söylenebilir. Ayrıca, özerklikle ilgili alanın, öğretmen grubunun okul içi ya da okul dışı oluşuna göre öğrenci başarısı üzerindeki etkisini farklılaştırabilmektedir

Keywords: