Özet:

Burada, evrensel, nesnel ve genel geçerli bir etik arayışı içinde olan Kant’ın ahlak anlayışı; ahlak felsefesi genel hatlarıyla sunulacaktır. Bilgide ulaştığı kesinliğe koşut bir kesinliği mutlak saydığı ahlak ilkelerinde de gerçekleştirmek amacında olan Kant, bu nedenle, evrensel bir etik arayışı içindedir ki, bu, bir akıl ahlakıdır. Bu ahlakın kuruluşunda kurucu ögeler ise, iyi istenç, koşulsuz buyruk (kategorik emperatif; ahlak yasası), özgürlük, ödev ve yükümlülük kavramlarıdır. Kant, bize, nasıl davranmamız gerektiğini belirleyen ahlak ilkelerini saptamak ve bu ilkelerin uygulanışına elverişli bir dünya kurmak ister. Bu nedenle, bilgide ulaştığı kesinliğe ahlakta da, mutlak saydığı ahlak ilkeleri aracılığıyla ulaşmak ister. Bu amaçla, ahlaka ilişkin aksiyomların da tıpkı matematiğin ve fiziğin aksiyomları gibi sentetik a priori nitelikte olduğunu ispat etmeye çalışır; bu suretle ahlakın niteliği sorununu ahlakın aksiyomlarının niteliği sorununa indirger. Aksiyomların niteliğine ilişkin sorunsal çözümlenmedikçe ahlakın ne olduğu sorununun çözümlenemeyeceğini ısrarla belirtir. Ona göre, ahlakın aksiyomları, geçerliği herkesçe kabul edilebilir nitelikte bir tek aksiyoma indirgenebilir. O, ‘kategorik emperatif’ ya da ‘ahlak yasası’ olarak adlandırdığı bu aksiyomu şöyle dile getirir: “Öyle davran ki, eyleminin kuralı genel bir yasanın ilkesi yapılabilsin.”

Anahtar Kelimeler: