Özet:

Zengin varlığı ile büyük bir hazineye sahip arşivlerimiz, muhafaza ettikleri edebî eserleri gün yüzüne çıkarabilecek ve böylece geçmiş ile gelecek arasında bir köprü oluşturabilecek araştırmacıları beklemektedir. Bursevî Muhyiddin Halîfe’nin İbretnâme isimli eseri, dinî-tasavvufi ve ahlakî mesneviler arasına alabileceğimiz türde bir mesnevidir. Eser 310 varaklık bir yazmadır. Bu çalışmamızda şair ve eseri hakkında incelemeler yapmanın yanında mesnevi türü ve şairin yaşadığı dönem hakkında bilgiler de vereceğiz. İbretnâme, 6360 beyit; 55 parçadan ibaret 656 dörtlük ve 27 varaklık iki parça mensur bölümlerden müteşekkildir. Fâ‘ilâtün, fâ‘ilâtün, fâ‘ilün vezni ile yazılmış gibi görünse de bu vezni eserin pek çok yerinde uygulayamadığımız için hece vezni ile yazılmış olma ihtimalini göz önüne alarak eserin veznini hece olarak kabul etmeyi uygun bulduk. Eserin “mevize ve nakildir ki” söz veya grubuyla başlayan yerlerini ise mensur kabul ederek tetkik edebiliriz. Şair eserinde, okuyucuya doğrudan ibretlik vesikalar anlatırken sözlerini ayet ve hadislerle desteklemiştir. Eserde ahlakî kuralların yanı sıra beşerî münasebetlere dair öğütler de sıralanmaktadır. Bu öğütlerin veya ibretlik vesikaların büyük bir kısmı dünya hayatının geçiciliğine, ahiret hayatına ve bu hayata hazırlanırken mutlaka kâmil bir mürşidin elinden tutmak gerektiğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: