Abstract:

Makalede 2009 yılında Şarhöyük’ün güneyinde bulunan üçgen alınlıklı köşe akroterli bir adak steli ele alın­maktadır. Söz konusu eser tanrıça Meter’e sunulmuş olup, eser üzerinde beş satırlık Eski Yunanca bir yazıt yer almaktadır. Yazıtın çevirisi şöyledir: “Doryphoros’un oğlu rahip Staberianus (bu eseri) tanrısal emir uyarınca kendi aile fertleriyle beraber Meter Som(.)ene için diktirdi”. Eser Phrygia Bölgesi’nde köklü bir tapınımı olan tanrıça Meter’e ait çok sayıdaki buluntuya yeni bir örnek teşkil etmektedir. Yazıtta tanrı­çadan, Phrygia’daki başka pek çok örnekte anıldığı şekliyle, Meter Theon olarak söz edilmemekte, ayrıca Meter’in belirleyici herhangi bir özelliğine de vurguda bulunulmamaktadır. Diğer yandan tanrıça başka herhangi bir tanrısal varlıkla beraber de anılmamaktadır. Bu nedenle eser Phrygia Bölgesi’nde Meter’in bağımsız bir tanrısal varlık olarak ön plana çıktığı örneklere bir yenisini sunmaktadır. Eser bir adak gereği değil, tanrısal bir buyruk nedeniyle sunulmuştur. Bu tür emirlerin rüyalar yoluyla insanlara iletil­diği düşünülmektedir. Dolayısıyla eser Phrygia Bölgesi’nde Meter’in insanlara doğrudan seslenme özel­liğini yansıtan örneklerden birisi olarak göze çarpmaktadır. Eserin bir rahip tarafından sunulması ise bölgede bir kutsal alanın varlığına işaret etmektedir. Bu rahibin Meter’in hizmetinde olduğu kabul edi­­lirse, muhtemelen Dorylaion yakınlarında Meter’e ait bir kutsal alandan söz etmek mümkün ola­bilir. Söz konusu rahip az rastlanan Staberianus cognomen’ini; babası sık rastlanan Doryphoros Yunan şa­hıs adını taşımaktadır. Ayrıca Staberianus’un Roma vatandaşlık hakkına sahip olmadığı da anlaşıl­mak­tadır. Eserin bir başka önemi ise Phrygia’da şimdiye kadar belgelenmemiş olan ve muhtemelen tanrı­çanın tapınım gördüğü kırsal bir yerleşim yerine veya coğrafi bir adlandırmaya (belki de kutsal bir dağa) işaret eden Som(.)ene şeklindeki yeni bir epitheton’u anmasıdır. Ancak eser iki parçaya bölünmüş oldu­ğundan bu epitheton’un tam olarak okunması ne yazık ki mümkün olmamaktadır. Söz konusu to­po­­grafik ismin yeni örnekler bulununcaya kadar şimdilik Dorylaion çevresinde aranması mümkün­dür.

Keywords: