Özet:

Ülkemizde çocuk sayılmaya ilişkin farklı  yaş  tanımları bulunmaktadır.Kanunlarımızda, çocukların çalıştırılmasına ilişkin de farklı yaş sınırlamaları vardır.Çocuk çalıştırılmasındaki yasaklamalara  rağmen  sosyal  güvenlik  kapsamına  alınmalarında  ise herhangi bir yaş altı sınırı bulunmamaktadır. Bu dağınıklık çocuk işçiliğin denetimi alanında da kendini göstermektedir. İş müfettişleri denetimlerinde çocuk işçi çalıştırılmasına ilişkin yasaklamaları dikkate almakta ve teftiş süreçlerine uygun idari para cezası uygulayabilmektedir.  Sosyal   güvenlik   müfettişleri ile sosyal güvenlik denetmenleri ise çocuk işçilik denetimlerini daha çok sahte sigortalılık kapsamında ele almaktadır. İş müfettişleri, yasaklamalara uyulmaksızın çocukların işçi olarak çalıştırıldığını tespit ettiğinde, teftiş süreçlerine göre, idari para cezası uyguladığı gibi hizmet akdini de geçersiz sayabilecektir.Sosyal güvenlik müfettişleri ile sosyal güvenlik denetmenleri ise çocuk çalıştırma yasaklarına rağmen fiilen çalıştığını tespit ettikleri on beş yaşından küçüklerin hatta bebeklerin bile sigortalı olmasını, sigortalı bildirimi yapılmayanlar için de işverenlerinden bu bildirimleri yapmalarını isteyecekler ve idari para cezası salacaklardır.Çocuk işçiliğin denetiminin etkin olabilmesi için çalışma ve sosyal güvenlik mevzuatında çocuk çalıştırma yasağına uymanın finansal olarak teşvik edilmesi ve yaptırımların da caydırıcı nitelikte olması gerekmektedir.Mevzuat ve literatür taraması yöntemi ile kaleme alınan çalışmamızda çocuk işçiliğinin denetimi uygulamadan örneklerle açıklanmış, sistemin eksikliklerine değinilerek etkili denetim için çözüm önerileri sunulmuştur.  

Anahtar Kelimeler: