Özet:

Cumhuriyetin ilk yıllarında halk eğitiminde müzik önemli bir yere sahiptir. Cumhuriyetin çizdiği doğrultuda, ulusal birliğin sağlanması ve çağdaş uygarlık yolunda ilerlenmesi için gerekli kurumsal yapılar oluşturulmakta, bu yapıların işleyişi için yurtdışından uzmanlar getirilmektedir. Macaristan ulusal müzik anlayışında önemli bir yeri olan Bela Bartok, 1936 yılında, döneminönemli kültür kurumu olan Halkevleri tarafından Türkiye’ye davet edilir. Bartok daveti kabul ederek Türkiye’ye gelmiştir. İlk olarak İstanbul’da derlenmiş türküleri inceler, bu incelemenin ardından Ankara’ya geçerek “Musiki folkloru ve buna bağlı konular” üzerine üç ayrı konferans verir. Bartok bu konferanslardan ilkinde Macaristan’da yapmış olduğu çalışmalar ve bu çalışmaların Macar halk müziği malzemesine yönelik başlıca yararlarına değinir. İkinci konferansı, Macar ulusal halk müziğinin klasik batı müziği üstünde oynadığı etki üzerinedir. Son konferans, halk müziğinin hedefi ve nasıl toplanması gerektiği hakkındadır. Bartok, konferansların ardından Ahmet Adnan Saygun, Necil Kazım Akses ve Ulvi Cemal Erkin ile birlikte Adana ve Osmaniye bölgesinde derleme gezisine çıkmış ve bu gezilerde doksan adet türkü derlenmiştir. Bartok daha sonra da Türkiye seyahatine dönük izlenimlerini yayınlamıştır. Bu çalışmada Bartok’un müzik anlayışı, Türkiye’de verdiği konferanslar ve derleme gezileri ile bu çalışmalara ilişkin değerlendirmeler çağdaş Türk müziğine katkıları bakımından incelenmiş ve yorumlanmıştır. Bu incelemenin çağdaş Türk müziğinin oluşumuna dönük bilgilenme ve değerlendirmelere katkı getireceği düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler: