Özet:

Osmanlı Devleti, kurulduğu andan itibaren bayındırlığa ve özellikle de yollara önem ver­miştir. Osmanlı tarafından inşa edilen yollar, daha önce Roma ve Bizanslılarda olduğu gibi, sadece fetih amaçlı değil daimi bir yol politikası olup, yolların güzergâhlarının belirlenme­sinde askeri amaçlar kadar ticari menfaatlerde dikkate alınmıştır. Günümüz ulaşım ağının temeli, kervan yollarından oluşan daha eski bir sistemden gelişmiş olup bunun en azından 1920’li yıllara kadar bu süreklilik arz ettiği bilinmektedir. Askeri amaçlı yollar eski ve sta­tiktir. Bu sebeple yol ağının değişiminde, ordu yollarından ziyade ticari kervan yolları daha önemlidir. Osmanlı döneminde askeri amaçlı yollar oluştururken, eğer yeni bir yol ağı ise öncelikle yürüyüş talimatnamesi hazırlanır, eğer kullanıma uygun ise bu güzergâhtan geçiş kanunlaştırırdı. Askeri amaçlı yollar bilhassa padişahın sefere çıkacağı zamanlarda önem arz etmekteydi. Ancak Osmanlı Devletinin son dönemlerinde askeri amaçlı yolların yapımında, sefer zihniyetinden ziyade eşkıyalık olaylarını önleme ve ülke asayişini temin etme, temel esası oluşturmuştur. Dersim sancağı, Doğu Anadolu’nun İç Anadolu ile birleştiği yerde oldukça arızalı bir bölge olup, güneyde Murat Suyu, batıda Karasu, kuzeyde Munzur sıradağları ve doğuda ise Peri Suyu ile çevrilidir. Bölgenin coğrafi şartları, bu bölgede devletin tam manasıyla bir hâkimiyet kurmasına engel teşkil etmektedir. Bu bildirimizde, Osmanlı döneminde aşiretlerin yoğun olarak yaşadığı Dersim bölgesindeki ulaşım ağı ile Dersim’i çevreleyen Mamuratü’l-aziz, Erzurum Vilayeti, Van Vilayeti ve Diyarbakır Vilayeti ile olan ulaşım bağlantısı da ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: