Özet:

Âşık Mustafa Bal, 1932 yılında Trabzon/Çaykara’nın Eğridere Köyü’nde doğmuştur. Âşık Mustafa Bal, 1947 yılında destan üretip, söylemeye başlamıştır. Sanat hayatına başladığı ilk yıllarda ümmi olan Mustafa Bal, okuma yazmayı askerde öğrenmiştir. 1953 yılında askerden döndükten sonra üretmiş olduğu destanları matbaalarda tek yaprak halinde bastırarak satmaya başlamıştır. Hollanda’ya işçi olarak gittiği 1969 yılına kadar destan üreterek geçimini sağlamıştır. Gurbette olduğu yıllarda ve gurbetten döndükten sonraki süreçte de destan üretimine devam eden âşık, teknolojik gelişmeler doğrultusunda ortaya çıkan elektronik kültür ortamlarına da uyum sağlamaya çalışmış, destanlarını kasetlere okuyarak pazarlama yoluna gitmiştir. Yazılı kültür ortamı destancılığının az bilinen ancak önemli bir temsilcisi olan Âşık Mustafa Bal, geniş bir destan repertuarına sahiptir. İlk destanı, 1947 yılında ürettiği aşk temalı “Sevda Destanı” olan âşık, destanlarını tek yaprak halinde matbaada bastırıp pazarlarda satmaya başladıktan sonra çağın şartlarına ve dolayısıyla müşterilerinin beklentilerine göre işlediği konuları çeşitlendirmeye başlamıştır. Siyasi, askeri, ekonomik, dini, sosyal gibi hemen her konuda destan üretmiştir. Verileri sözlü ve yazılı kaynaklardan elde edilen bu çalışmada, Âşık Mustafa Bal, âşık tarzı destan geleneği içerisindeki yeri, icra özellikleri ve üretmiş olduğu destanların şekil ve tür özellikleri noktalarında bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Yapılan değerlendirmelerde Âşık Mustafa Bal’ın, âşık tarzı destan geleneği içerisinde değerlendirilebilecek önemli bir destancı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: