Abstract:

Bu araştırmanın amacı, bireylerin materyalizm, hedonik tüketim, bütçeleme, özbenlik ve statü tüketimi düzeylerinin kompulsif satın alma üzerindeki etkilerini ve kompulsif satın almanın da finansal iyi olma hali üzerindeki olası etkilerini ortaya koymaktır. İlgili alan yazında yüksek düzeyde materyalizm, hedonik tüketim ve statü tüketimi ile düşük düzeyde bütçeleme yeteneği ve özbenliğe sahip bireylerin kompulsif satın alma eğilimlerinin arttığı; bu artışın ise finansal iyi olma halini olumsuz etkilediği birçok çalışmada ortaya konmuştur. Bu araştırma ile Türkiye’de bu etkilerin uluslararası literatürle paralellik gösterip göstermediği test edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla 66 soruluk bir anket kullanılmış ve toplam 226 kişiden geri dönüş sağlanmıştır. Veri kullanılarak yapılan analizler sonucunda materyalizmin alt boyutlarından merkeziyetçilik boyutunun kompulsif satın alma üzerinde pozitif bir etkisi tespit edilirken, materyalizmin diğer boyutlarının anlamlı bir etkisi saptanamamıştır. Bunun yanı sıra, hedonik tüketim ve statü tüketiminin kompulsif satın alma üzerinde pozitif; bütçeleme ve özbenlik değişkenlerinin ise kompulsif satın alma üzerinde negatif etkileri tespit edilmiştir. Öte yandan, kompulsif satın almanın finansal iyi olma halinin mevcut finansal durum boyutu üzerinde negatif bir etkisi bulunmuştur.

Keywords: