Özet:

Kayseri, Cumhuriyet’in ilanıyla ekonomik, sosyal ve mekânsal yapısı değişmiş Anadolu kentlerinden biridir. İlk değişim, Kayseri’nin 1923 yılında vilayet merkezi olması ile yaşanmıştır. Daha sonra ülke için oldukça önemli olan Tayyare Fabrikası 1926 yılında kentin güneydoğusunda kurulmuştur. Osmanlıdan beri özlemi duyulan Ankara - Kayseri demiryolu hattı 1927’de hizmete girmiştir. Kayseri’nin Ulukışla üzerinden demiryoluyla Adana’ya bağlantısı 1932’de sağlanmıştır. Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası ise Sovyetler Birliği ile iş birliği sonucunda 1935’te meydana getirilmiştir.Bu ekonomik adımlara karşın Kayseri o yıllarda, Orta Çağ imgesine sahip bir kent olmakla eleştirilmiştir. Kamuoyunda kenti imar edecek ve bu harabe görüntüyü ortadan kaldıracak bir kurtarıcı beklentisi oluşmuştur. Hükümet bu beklentiyi, 1932 yılında Nazmi Toker’i (1875-1956), Kayseri’ye vali olarak atayarak karşılamıştır. Göreve başladıktan dokuz ay sonra, tıpkı İstanbul ve Ankara’da olduğu gibi, Kayseri’de de belediye başkanlığı valinin uhdesine verilmiştir. Nazmi Toker, toplamda dört yıl Kayseri valiliği ve üç yıl da belediye başkanlığı görevinde bulunmuştur. Kentte tek yetkili yönetici iken giriştiği ‘İmar Hareketi” ile Kayseri’de unutulmaz izler bırakmıştır. “Şehrin planını bastonuyla çizen vali” olarak anılan Nazmi Toker, Cumhuriyet Dönemi Kayseri’sinin ilk büyük imar operasyonuna imza atmıştır. Bu çalışmada Cumhuriyet Dönemi Kayseri kentinin 1932-1936 yılları arasında bir vali-belediye başkanı eliyle biçimlendirilişi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: