Özet:

Avrupa siyasi entegrasyon süreci içindeki girişimlerden biri Avrupa Yurttaşlığı’dır. 1970’lerde tartışılmaya başlanan, 1993 yılında yürürlüğe giren Maastricht Anlaşması ile kurumsallaşan Avrupa Yurttaşlığı ilkesi, ulus-devletin dışında ve ötesinde bir vatandaşlık yaratılmasını amaçlayan tek deneyimdir. Avrupa’daki bütünleşme süreci, başlangıcından bu yana Avrupa halklarının dışında ve üzerinde gerçekleşmektedir. AB politikalarının halktan kopuk bir şekilde gerçekleştirilmesi, AB üyesi ülke vatandaşlarını giderek AB politikalarından uzaklaştırmıştır. Bu durumun somut yansımaları; Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılım oranlarının düşmesi, AB ile ilgili halk oylamalarında olumsuz oy kullanma eğilimlerinin artması ve AB’nin daha çok sorgulanması gibi örneklerde görülmektedir. Durumu fark eden Avrupa eliti, bir yandan halklara “Avrupalı ” hissettirmek için ortak pasaport, öğrenci/öğretmen değişim sistemleri, ulusal parlamentoların güçlendirilmesi, anayasa oluşturma çalışmaları gibi kimlik yaratmaya yönelik girişimlerde bulunmaktadırlar. Diğer taraftan ise, bu girişimlerin sekteye uğramaması için, bu yönde ısrar eden vatandaşların varlığına rağmen, Lizbon Anlaşması örneğindeki gibi, halk oylamalarına gidilmemektedir. Aslında pratikteki amacı, AB eliti ile vatandaşlar arasındaki bağı güçlendirerek Avrupa politikalarının daha geniş bir alanda meşruiyetinin sağlanması olan Avrupa Yurttaşlığı, başka nedenlerin yanında, uygulamadaki demokratik yoksunluk sebebiyle de gerçekleşememektedir. Öte yandan yurttaşlık, devleti oluşturan öğelerden biridir. Hâlbuki bugün Avrupa’da bir devlet yoktur.

Anahtar Kelimeler: