Özet:

10 Aralık 1948’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından ilan edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yer alan “insan hakları” kavram ve ilkeleri, özellikle 1970’li yıllardan itibaren, “insan haklarının evrensel bir nitelik taşıdığı” argümanıyla küreselleştirilmiştir. Bu çalışmada, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası örgütler bünyesinde kabul edilen metinlerde öngörülen insan hakları kavram, ilke ve normlarının ulus-devletlere aktarılma sürecinin açıklanmasına dönük bazı yaklaşımlar incelenmektedir. Çalışmada, uluslararası alanda genel kabul gören insan hakları kavram ve ilkelerinin küreselleşme süreci bağlamında “yerel bir uğrak” olarak tanımlanabilecek ulus-devletler üzerindeki etkisinin nasıl teorileştirilebileceği tartışılmaktadır. II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra uluslararası norm haline getirilen ve ardından da küreselleştirilen insan hakları kavram ve ilkelerinin ulus-devletlere hangi şartlarda ve nasıl etkide bulunduğunun ve aktarıldığının teorileştirilmesi, günümüz ulus-devletleri üzerindeki uluslararası insan hakları baskısının hangi şartlar altında ve ne ölçüde başarılı olabileceğini de açıklayabilecektir. Bu tür teorik çerçeveler, bazı ulus-devletlerin uluslararası insan hakları baskısına direnebilirken bazılarının ise neden direnemediği konusunda da belli bir öngörü sunabilecektir. İşte bu çalışma, konuyla ilgili bazı teorik çerçeve ve yaklaşımları ortaya koyarak, okuyucuya bu tür bir öngörü sağlamayı da amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: