Özet:

Suyolları ve su yapıları bakımından zengin bir alt yapıya sahip olan İzmir’de çok sayıda çeşme bulunmaktadır. Bu çeşmelerin büyük bir çoğunluğu cami, han gibi anıtsal yapıların duvarlarında ve meydanlarda kamusal kullanıma sunulmuştur. Vazgeçilmez bir mimari unsur olan çeşmeler özel kullanımlarıyla sivil mimaride de yerini almıştır. İzmir’deki çeşmelerin kamusal kullanımlı olanları birçok araştırmaya konu olmuş, ancak konutlarda yer alanları yeterince incelenememiştir. İzmir çeşmelerini konu alan yayınlarda tanıtımı saptanamayan yedi adet konut çeşmesi çizim ve fotoğraflarla desteklenerek ilk kez bu makalede ayrıntılı bir şekilde tanıtılmaya çalışılmıştır. İncelenen çeşmelerin tamamına yakını anıtsal yapılardaki çeşmeler gibi özenli tasarlanmıştır. Bu çeşmeler konut sahiplerinin prestijini yansıtmaları yanında motif ve tasarımlarıyla da Batılılaşma Dönemi süsleme özelliklerini sergilemektedir. Şehir içi su dağıtım şebekesiyle suyun konut içlerine kadar taşınması sonucu işlevlerini kaybeden konut çeşmeleri yok oluş sürecine girmiştir. Bu çalışmayla mevcut çeşmelerin yerlerinin belirlenip belgelenmesi ve Anadolu çeşme mimarisindeki yerinin saptanması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler: