Özet:

Ouml;ZET Azerbaycan romanının başlangıcı ve kaynakları hakkında Azerbaycanlı araştırmacıların farklı gouml;ruuml;şleri vardır. Bunlardan bir kısmı o douml;nemdeki haıouml;m Sovyet ideolojisinin tesiriyle Sovyet ouml;ncesi douml;nemi yok sayarak Azerbaycan romanını i 930'lu yıllardan sonra başlatırlar. Bir kısım araştırmacılar da bu tuuml;ruuml;n başlangıcını XII. yuuml;zyıla kadar ccedil;ekerek mesnevileri roman tuuml;ruuml;nuuml;n iIk ouml;rnekleri olarak verirler. Azerbaycan romanını incelerken ortaya ccedil;ıkan bir başka problem de araştırmacıların romanın tanımı konusunda ortak bir kanaate varamamalarıdır. Buuml;tuuml;n bu tartışmaları bir kenara bırakırsak Azerbaycan romanının beslendiği kaynakları; halk edebiyatı mahsuııeri, yazılı (klasik) edebiyat, tercuuml;meler, matbuat olarak douml;rt ana guruba ayırabiliriz. Azerbaycan romanının teşekkuuml;luuml; meselesinde de henuuml;z ortak bir kanaat oluşmamıştır. Azerbaycan edebiyatının bilinen ilk romanı Reşit Bey ve Saadet Hanım'dır. İsmail Bey Kutkaşınlı tarafından Fransızca yazılan bu roman 1835 yılında Warşova'da basılmıştır. 1835middot; i 920 yılları arasında "roman" tuuml;r olarak varlığını sayısal accedil;ıdan ccedil;ok olmasa da kalite accedil;ısından gelişerek suuml;rduuml;ruuml;r. Bu tarihler arasında Azerbaycan modem edebiyatının gelişimiyle paralel olarak roman daha ccedil;ok sosyal tenkidin bir aracı olarak kuııanılır. i 920-i 932 yılları arasında bir duraklama douml;nemine girer. 1932'den sonra ise Azerbaycan romanı iccedil;in yeni bir douml;nem başlar. ABSTRACT There are different point of view of Azerbaijan's researchers about the beginning of the Azerbaijan novel and literatures. Azerbaijan novel have been started after 1930 by some of the researchers without taking into consideration the term before the Soviet Union under the action of the Soviet ideology which was dominant in that term. The beginning of this type has been extended until XII century by the other resarchers and then Mesnevi were given as a first example of novel type. The other problem which took place while investigating Azerbaijan novel was there are not any common convection about the definition of the novel among the researchers. On the other hand, the origins of the Azerbaijan novel can be divided into four sections; fo lk literature product, classical literature, translation and the pres. As far as i am concerned the common convection has not been constituted about formation of Azerbaijan noveL. The first known novel in Azerbaijan literature is Reşit Beyand Saadet Hanım. The novel was written as French in 1835 by İsmail Bey Kutkaşınh and printed in Warsaw. The existence of the novel as a type between 1835 and 1920 has been continued point of view of the quality rather than the numerical. In that dates mention above, the novel has mostly been used as a tool of social criticism together with development of Azerbaijan modem noveL. Unproductive period has been started between 1920 and 1932 and then a new period starts for the Azerbaijan novel.

Anahtar Kelimeler: