Özet:

Ouml;Z Yusuf u Zuuml;leyha hikacirc;yesinin Tuuml;rk edebiyatında ilk ouml;rnekleri XIII. yuuml;zyılda, Cacirc;mirsquo;nin mesnevisinin tercuuml;meleriyle gouml;ruuml;lmeye başlamıştır. İlk Tuuml;rkccedil;e mesnevi olan, Alirsquo;nin ldquo;Kıssa-i Yusufrdquo;undan itibaren XIX. yuuml;zyıla kadar yazılan eserler Osmanlı devletinin kuruluş, yuuml;kseliş ve gerileme douml;nemlerini iccedil;ine alan uzun bir suuml;rece yayılmaktadır. İncelenen mesnevilerde, şairlerin, Kısas-ı Enbiya, Kurrsquo;an ve Tevrat anlatılarına dayanarak, Mısır devlet idaresi ve sosyal hayatından tespit ettikleri tarihi kesitleri kendi douml;nemlerinin perspektifinden bakarak yorumladıkları gouml;zlemlenmektedir. Bu da uuml;ccedil; bin yıllık kadim kıssanın iccedil;inde erken ve geccedil; douml;nem Osmanlı yaşantısının izlerini gouml;ruuml;nuuml;r kılmaktadır. Kurrsquo;an ve Tevratrsquo;ta ccedil;izilen ldquo;Huuml;kuuml;mdarrdquo;, ldquo;Azizrdquo; tiplerine Osmanlı şair/devlet adamlarının yorumunun katılması; Kadim Mısır saray ve toplum yaşantısına Osmanlı geleneğinin iccedil;inden bir yaklaşımın varlığı da, Yusuf u Zuuml;leyha mesnevilerindeki sosyal yapı ouml;zelliklerini zenginleştirmektedir. Bu ccedil;alışmada Ali, Sule Fakih, Darir, Hamdi, Kemal Paşazacirc;de, Taşlıcalı Yahya, Şerifi ve Esadrsquo;ın eserlerinden hareketle devlet idaresi, hukuk, mimari,ticaret, evlilik- aile ilişkileri gibi sosyal hayatın yapısını belirleyen temel dinamikler karşılaştırmalı olarak işlenecektir. Anahtar Souml;zcuuml;kler: Yusuf kıssası, sosyal yaşam, devlet youml;netimi, hukuk, mimari, evlilik, ticaret. nbsp; ABSTRACT In Turkish literature,initial examples of the tale of ldquo;Yusuf u Zuleyhardquo;, first began to apear in XIIIth century, through Camirsquo;s mathnawi translation. These works, which begins with the first Turkısh mathnawi, Alirsquo;s ldquo;Kıssa--i Yusufrdquo;, continiues until XIX.th century, covers a long period which includes Ottomanrsquo;s Empirersquo;s foundation, growth and decline periods. In the reviewed mathnawies, it has been observed that the poets were interpreting the historical events of Egyptian goverment administration and social life from their own time perspective, based on the narration story of ldquo;Tales of Prophetsrdquo;, ldquo;Koranrdquo; and ldquo;Torahrdquo;. Therefore, this enables us to see early and late term of Ottomanrsquo;s daily life in this 3000 years old ancient story Adding the comments of Otoman poets and goverment authorities to the character that drawn in Koran and Torah and existence of an approach to the ancient Egyptian palace and community life through Otoman traditions, enriches the social structure features in ldquo;Yusuf u Zuleyhardquo; mathnawies In this work, fundamental dynamics determining the social life structure such as government administration, law,architecture,commerce and marriage-family relations will be comparatively studied by the help of the Works of Ali, Sule Fakih. Darir, Hamdi, Kemalpaşazade, Taşlıcalı Yahya,Şerifi and Esad. Key Words: Story of Yusuf, Social life, Government administration, law, architecture, family, commerce

Anahtar Kelimeler: