Özet:

Hz. Peygamber’in vefatından sonra hilâfet makamına geçenler, onun öğretilerini dünyanın dört bir tarafındaki insanlara tebliğ etmek için fetih hareketlerine girişmişlerdir. Bu girişimin yöneldiği mıntıkalar arasında Mâverâunnehir bölgesi de yer almıştır. Hicrî ilk asırlarda bölgenin İslamlaştırılması için atılan ilk adımlar, ikinci asırdan itibaren ilmî açıdan meyvelerini vermeye başlamıştır. Özellikle hadis alanında bu bölgede nice büyük şahsiyetler yetişmiştir. Bu şahsiyetlerden birisi de Semerkant’lı Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman b. el-Fazl ed-Dârimî’dir (ö. 255/869). Dârimî hem hadis öğretimi faaliyetleriyle hem de kitap telifi çalışmalarıyla hadis ilminin Semerkant’ta yayılmasında büyük hizmette bulunmuştur. Onun günümüze gelebilmiş yegâne eseri ise Sünen’dir. Bu eserde merfû hadislerin yanı sıra mevkuf ve maktû’ rivayetler de bulunmaktadır. Bu hadisler genellikle makbul sayılmakla birlikte aralarında zayıf ve uydurma rivayetler de bulunmaktadır. Eserin en önemli özelliği ise müellifin gerekli gördüğü yerlerde bu hadislerin hem senedleri hem de metinleri hakkında önemli açıklamalarda bulunmasıdır. İşte çalışmamız, Dârimî’nin hadislerden sonra yaptığı bu izahlarını ele alacaktır.

Anahtar Kelimeler: