Özet:

Ouml;ZET IV.yy.ın sonu ile bilhassa V. yy., gerek Kafkasların kuzeyindeki Hunlar, gerekse guuml;neyindeki Ermeniler ve Sasaniler iccedil;in ouml;nemli asırlar oldu: 350li yıllardan itibaren Anadolursquo;yu tanımaya başlayan Hunlar, 363-395 tarihlerindeki meşhur istilaları esnasında Ermeni arazisinden geccedil;erek Orta Anadolursquo;ya kadar olan yerleri yağmaladılar; geri douml;nerken ise Sasanilerle savaşmak zorunda kaldılar. V.yy.ın başlarında (412-420) yapılan Hun akınlarında da gerek Sasanileri, gerekse bouml;lgede yaşayan Ermenileri yakından tanımış olmalıdırlar. Aynı yuuml;zyılın ortalarında Avruparsquo;da Batı Roma topraklarına doğru saldırılara geccedil;en Hunlar, aynı zamanda Kafkas bouml;lgesi işleri ile de ilgilenmekte idiler. Ermeni topraklarına hakim olan Sasaniler, bu douml;nemde onlara kendi dinlerini zorla kabul ettirmek iccedil;in baskı yaptıklarından, Ermeni liderleri, askeri destek almak maksadıyla bir yandan Doğu Roma (Bizans)rsquo;ya, diğer yandan da Kafkaslarrsquo;daki Honk (Hun)rsquo;lara elccedil;iler gouml;ndermişlerdi. Ermenilerden gelen talep uuml;zerine Hunlar, uuml;stuuml;n atlı birliklerini Kafkas bouml;lgesine gouml;nderdiler. Bu esnada, Ermenilere herhangi bir Hun yardımını ouml;nlemek maksadıyla Kafkas geccedil;itleri ise Sasaniler tarafından tutulmuştu. Bizansrsquo;ın durumunun muuml;sait olmaması, Hunlarrsquo;ın yardımının gecikmesi sebebiyle Ermeniler, Sasanilere tek başlarına karşı koymak durumunda kaldılar. Sonuccedil; olarak, ayaklanan Ermeni soylularının oluşturdukları ordu, Hun desteğinden mahrum olarak 451 yılındaki Avarayr savaşında Sasaniler karşısında ağır bir mağlubiyete uğradı; esir alınan Ermeni soyluları İranrsquo;a gouml;tuuml;ruuml;lduuml;. Aynı tarihlerde Galya seferine ccedil;ıkmış olan Atilla liderliğindeki Hunlar da Avruparsquo;dan elleri boş douml;nduuml;ler. Anahtar Kelimeler: Hun, Ermeni, Sasani, Bizans, Kafkaslar, Avarayr, 451. ABSTRACT The late IVth and especially Vth centuries became very important ones for both Huns north of the Caucasus and Armenians in the south, and the Sasanians in the Iranian plateau. Starting to acknowledge the Anatolia the Huns invaded the whole territories to Central Anatolia through the Armenia during their well-known invasions on the dates between 363 and 395, but in their returned they had to fight with the Sasanians. They must be known the Sasanians and the Armenians very well in the course of their raids in the beginnings of the Vth century (412-420). Towards the midst of at the same century, the Huns began to invasions of the West Roman territories, they became interested in affaires in the region of Caucasus as well. The Sasanians had the Armenian territories in the East (Persarmenia) and made to them religious pressure in order to oblige them to accept their own religion. For this reason, the Armenian leaders sent envoys to the Byzantines on the one hand and the Huns (Honk) in the Caucasus on the other hand, for the purpose of taking a kind of military assistance. Upon the request from the Armenians, the Huns sent the victorious mounted detachments to the Caucasian region, in really. Whereas, the Caucasian gates had already been closed by the Sasanians to prevent any helps from the outside. The Armenians had to fight alone against to the superior forces of the Sasanians because the Byzantinesrsquo; situation was not favourable for help, and the Hunsrsquo; military support was late. Consequently, the army collected by some Armenian nobles who had rebelled to the Sasanians fought at the Avarayr against the Sasanian army without any Hunnish support, and they suffered to a very severe defeat. A lot Armenian nobles were taken prisoner and carried away to Iran. At the just date, the Huns under the command of Attila who had started the campaign of Galia returned empty-handed from there. Keywords: Huns, Armenians, Sasanians, Byzantines, Caucasus, Avarair, 451.

Anahtar Kelimeler: