Abstract:

Mâtürîdiyye, Mâverâünnehir bölgesinde yaşayan Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin görüşleri etrafında teşekkül eden bir kelâm mezhebidir. Hanefî-Mâtürîdî çizgi denmesinin sebebi, mezhebin usûl ve temel görüşlerinin Ebû Hanîfe tarafın-dan ortaya konması İmam Mâtürîdî tarafından benimsenmesi, geliştirilip güncelleştirilmesi ve sistematize edilmesinden kaynaklanmaktadır. Ebû Hanîfe, -re’yci karakteriyle- fıkhî konularda olduğu kadar itikâdî-kelâmî konularda da görüş bildiren istisna âlimlerden biridir. İmam Mâtürîdî, Ebû Hanîfe çizgisin-de akıl-vahiy dengesini esas alarak İslâm dininin ana ilkelerini din-şeriat ayrımı bağlamında aklî açıklamalarla temellendirmeye çalışan bir usûl benimsemiştir. Nasları, hukuk felsefesi, din sosyolojisi ve makâsıd bağlamında yeniden oku-nup yorumlanmasına tekabül eden Hanefî-Mâtürîdî usûl, çağımız meselelerinin çözümünde elverişli bir sistem konumundadır yani, çağımızda olayları sebep-sonuç ilişkisi bağlamında değerlendiren niçin, neden ve nasıl sorgulaması yapan modern insanın ihtiyaçlarını karşılayabilecek potansiyele sahiptir. Mâtürîdî sistemi diğer kelâm sistemleri karşısında özgün kılan husus, tefsirde rivâyet metoduna ek olarak dirayet metodunun kullanılması tefsire, tefsir-te’vil ayrımı, akıl-vahiy dengesi, sünnet, icmâ ve içtihat ile nesih gibi alanların eklenmesidir. Aklın müstakil bir bilgi kaynağı olması, keşf ve ilhamın bilgi kaynağı olarak kabul edilmemesi, iman-amel ayrımı ve değişen şartlara göre şeriatın da değişebileceği gibi hususlar söz konusu sistemin diğer özgünlük noktalarıdır. Makalemizin amacı, Kur’ân’ın Mâtürîdî sistem çerçevesinde yeniden okunarak gerek itikâdî ve gerekse amelî güncel meselelerin çözümüne dikkat çekmektir.

Keywords: