Abstract:

Öz: Mehmed Kemâleddin Efendi Osmanlı Devleti’nin Ma‛mûretü’l-azîz/El‛azîz’deki son, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk müftüsü olup dört asırlık bir ilmî geleneğe mensup Harputlu Efendigil sülâlesinin dinî eserler kaleme alan son âlimidir. Uzun yıllar müderrislik de yapan Kemâleddin Harputî Efendi dinî, ahlâkî ve tasavvufî eserler yanında şiirler ve edebî yazılar da yazmıştır. El‛azîz müftüsüyken bir ihbâr neticesinde hilâfetin kaldırılmasına, şapka takmak başta olmak üzere inkılaplara ve “hükûmet-i milliyye”ye karşı olduğu gerekçesiyle Şark İstiklâl Mahkemesi’nde yargılanmış ve Samsun’a sürgün edilmiştir. Bu kararla birlikte müftülükten azledilen, İmam-Hatip Mektebi’ndeki Edebiyat Muallimliği vazifesine de son verilen Kemâleddin Efendi geriye kalan ömrünü münzevî bir şekilde tamamlamıştır. Bu makalede onun hayatı, müftülük yılları, Şark İstiklâl Mahkemesi safhası, sürgün dönemi, âilesi, çocukları ve eserleri etraflıca incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Harput, El‛azîz, Kemâleddin Harputî, Şark İstiklâl Mahkemesi, medrese, müderrislik, müftülük. Mudarris-Mufti Mehmed Kemaleddin, from the Harput Scholarship Abstract: Mehmed Kemaleddin who is the latest mufti of Ottoman Empire in Elazıg and the first mufti of Turkish Republic at the same time is the last wiseman that wrote up religious books as a member of Harput Family line, a family of four century-long tradition of knowledge. Apart from being a teacher for a very long time he wrote lots of religious, ethical and sufistic books besides poetry and literary writings. While he was mufti of Elazig he had been judged by the Istiklal Court and exiled to Samsun as a result of a complain. After this event, he had been dismissed from the duty of being mufti and the Literature Teacher in İmam-Hatip Schools, and thus, had to remain his life in a reclusive way. In this article his life, his years as a mufti, Istıklal Court (The Eastern Courts of Independence) matter, exile period, his children and his books are studied closely.

Keywords: