Özet:

Tarih araştırmacılarının kullandıkları önemli kaynaklardan birisi de hatırattır. Hatırat, kişilerin kendi hayat anlayışı ve zihninden geçerek kâğıda dökülmüş bir nesir olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, Emekli Albay İrfan Durukan’ın Antep Harbi dolayısıyla yazmış olduğu hatıratı incelenmiştir. İrfan Bey, 1879 (H. 1295) tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Asıl ismi Mahmut İrfan’dır. Osmanlı sınırları içerisinde yer alan vilayetlerde, değişik tarihlerde Yemen, Çanakkale ve Güney Cephesinde vs. yerlerde, farklı görevlerde aktif olarak yer almıştır. Son görev yeri, Kurmay Albay olarak görev yaptığı İzmir Askerlik Dairesi Başkanlığı’dır. 1931 yılında yaş haddinden dolayı emekli olmuştur. Antep, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan Mondros Mütarekesi’nden sonra, antlaşmanın 7. maddesine dayanılarak İngilizler tarafından işgale uğramıştır. İngiliz işgali yaklaşık bir yıl sürmüştür. İngilizler ve Fransızlar aralarında anlaşmışlar ve Antep’te bulunan İngiliz askerleri yerlerini, Fransız askerlerine bırakmıştır. Fransızların bölgeye gelişinden sonra Antep’in kahraman evlatları canları pahasına şehirlerini savunmuşlardır. Düzenli bir orduya karşı şehir içinde savaşmanın en güzel örneğini vermişlerdir.     Albay İrfan Bey, Antep’in İngiliz işgali sırasında Antep Askerlik Dairesi Başkanıdır. Askerlik Şubesi deposunda bulunan silahları almaya gelen İngiliz binbaşıya, antlaşmada böyle bir hüküm olmadığı gerekçesiyle, silahları teslim etmemiştir. Bu silahlar gizlice köylere taşınmış ve Antep Harbinde zamanı gelince kullanılmıştır. Teslim edilmeyen silahların Antep çarpışmalarındaki önemi, Kâzım Karabekir Paşa’nın Erzurum’daki 15. Kolordusunun Kurtuluş Savaşımızdaki yeri kadar değerlidir. Ayrıca İrfan Bey’in, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti mensuplarıyla yapmış olduğu toplantıda, direniş stratejisi konusunda sunmuş olduğu fikir kabul edilip uygulanmıştır.  

Anahtar Kelimeler: