Abstract:

ÖZET Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki kırsal nüfusun 1980-2012 yılları arasındaki değişimini incelemektir. Ayrıca aynı periyotta illerin kırsal nüfusları ve kır-şehir nüfus oranlarının değişimi de incelenmiştir. Çalışmada ülkemizdeki kırsal nüfusun 1927 yılı ve sonraki sayım yıllarına göre artış ve azalışı üzerinde durulmuş, söz konusu nüfusun özellikle 1980 yılından sonraki durumu daha detaylı bir şekilde incelenmiştir. Türkiye’de kırsal nüfus 1927 yılında toplam nüfusun %76’sını oluşturmaktaydı. Bu oran 1950 yılına kadar çok fazla değişmemiştir. Ancak 1950 yılından sonra başlayan kırdan kente yönelik yoğun göç hareketi, ilerleyen dönemde kırsal nüfusun toplam nüfus içindeki payının sürekli olarak düşmesine neden olmuştur. Öte yandan 1950 yılından sonra kırsal nüfusun toplam nüfus içindeki payı sürekli olarak azalırken söz konusu nüfus 1980 yılına kadar miktar olarak artmaya devam etmiştir. 1980 yılından sonra ise kırsal nüfus genellikle miktar olarak da azalma eğilimi sergilemiştir. Özellikle 2000-2012 yılları arasındaki 12 yıllık dönemde kırsal nüfus hızla azalmış, yaklaşık olarak 24 milyon olan kırsal nüfus 17 milyona düşmüştür. Ayrıca illerin son 32 yıldaki kırsal nüfusları da tablolaştırılarak genel durum ve istisnalar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Söz konusu zaman zarfında ülkedeki illerin kırsal nüfusu genellikle azalma eğilimi göstermektedir. 1980 yılında var olan 67 ilden sadece 5’inin kırsal nüfusu son 32 yılda sürekli olarak artmıştır. Bu iller Hatay, Muğla, Tekirdağ, Şanlıurfa ve Van’dan oluşmaktadır. Geri klan 62 ilde ise 32 yılda kırsal nüfus genellikle azalma eğilimi sergilemiştir. Öte yandan 1989 yılı ve sonrasında kurulan 14 ilden sadece Kırıkkale ve Iğdır’da kırsal nüfus artmaya devam etmiştir. Bunların dışında kalan 12 ilde ise kırsal nüfus sonraki süreçte genellikle azalma eğilimi göstermiştir. Sayım dönemlerine göre Kırsal nüfusu en fazla olan 20 ilin bölgelere göre dağılımı incelendiğinde ise Karadeniz, İç Anadolu, Marmara ve Doğu Anadolu bölgelerinde söz konusu il sayısının 1980 den sonra genellikle azaldığı, Ege ve G. Doğu Anadolu bölgelerinde ise arttığı görülmektedir. Akdeniz bölgesinde ise bu sayı 1980, 1990 ve 2000 yıllarında 5 olup değişmemişken, 2012 yılında 4’e düşmüştür. Ülkemizdeki toplam kırsal nüfusun ve illerin kırsal nüfuslarının değişimini başta göç olmak üzere, yeni il ve ilçelerin kurulması ile belediye sınırlarının genişletilmesi gibi çok sayıda faktör etkilemiştir. Anahtar kelimeler: Kırsal nüfus, kentsel nüfus, göç, il, bölge.   CHANGES OF RURAL POPULATİON İN TURKEY AND İTS DISTRIBUTION BY PROVİNCES (1980-2012) Abstract                 The aim of this study is to examine the changes of rural population between 1980 and 2012 in Turkey. Beside, changes of rural-urban population ratio and rural population of provinces in the same period is investigated. In this study, the increase and decrease of  rural population in our country according to census of 1927 and censuses conducted after that time are focused and the distribution of the population after 1980 is also examined in more detail. In 1927, rural population in Turkey constituted 76% of the total population These rates have not changed much until 1950. However, the intensive migration movement from rural to urban begining after 1950 has caused the continuous decline of the ratio of rural population in the whole population during the future period. On the other hand, even if the rate of rural population in the whole population was  continuously declining, the amount of the population has continued to rise until 1980. After 1980, the rural population has generally tend to decrease as the amount. In particular, the 12-year period between the years of 2000-2012, the rural population decreased rapidly and the rural population of approximately 24 million has dropped to 17 million.                 In addition, the rural population of the provinces in the last 32 years have been studied by tabulating them to reveal the general conditions and exclusions. During the mentioned time, the rural population of the provinces in the country generally tends to decrease. The rural population of only 5 of the 67 provinces existing in 1980 has increased steadily in the last 32 years. These provinces consist of Hatay, Muğla, Tekirdağ, Şanlıurfa and Van. For the remaining 62 provinces, the rural population generally tend to decrease in the last 32 years. On the other hand, the rural populations of just only Kırıkkale and Iğdır within 14 provinces established in 1989 and after that time have continued to increase. The rural populations of these 12 outside of the 14 provinces generally showed a tendency to decrease in the next period of time.                 When examining  the distribution of 20 provinces, which have the most rural population regarding the census, according to regions, it can be said that, after 1980, while the number of cities having most rural population has been decrased for Blacksea, Central Anatolia, East Anatolia regions, it has been increased for Aegan Region and Southeastern Anatolia regions. In the Mediterranean region, while the number of most rural populated cities was five and unchanged for 1980, 1990 and 2000 years, this number has dropped from five to fourth in 2012. Numerous factors including particularly migration, the establishment of new provinces and districts and the expansion of municipal boundaries have influenced the changes in the total rural population of our country and rural population of provinces. Key Words: Rural population, urban population, migration, province, region.

Keywords: