Özet:

Ouml;Z Tuuml;rkccedil;e bir kelime olan tuyug, ldquo;şarkı souml;yleme, ouml;vme, kapalı ve cinaslı souml;z souml;ylemerdquo; anlamındadır. Tuyug, Tuuml;rk halk edebiyatı uuml;ruuml;nuuml; olan maninin rubarsquo;i şeklini almış halidir. Aruzun kısa ldquo;Facirc;rsquo;ilacirc;tuuml;n, facirc;rsquo;ilacirc;tuuml;n, facirc;rsquo;iluuml;nrdquo; kalıbıyla yazılır ve 11rsquo;li hece vezni kullanılır. Kafiyeleri ise cinaslı kelimelerden seccedil;ilir. Ccedil;oğunlukla Ccedil;ağatay ve Azeri edebiyatında gouml;ruuml;luuml;r. Ouml;zellikle Ali Şir Nevacirc;rsquo;icirc; bu nazım şeklinin kurallarını yazıya geccedil;irmiş ve Tuuml;rk şairlerini tuyug yazmaya teşvik etmiştir. Tuuml;rk şairlerinin, Farsccedil;a şiir yazma heveslerinden dolayı belirli Tuuml;rk sahalarında ve sınırlı sayıda şairlerce kullanılan tuyug, mahalli bir nazım şekli olarak kalmış ve yazıldığı coğrafya ve douml;nemlerin ouml;zelliklerini aksettirebilmiştir. Dolayısıyla ldquo;Tuyugrdquo; yazılan Ccedil;ağatay sahası, Azeri sahası ve Anadolu sahası şairlerinde, şekil ve iccedil;erik olarak farklılıklar gouml;ruuml;lmektedir. Eğer tuyug nazım şekli, Tuuml;rk klasik şiirinin en olgun ve zirvede douml;nemi olan XVI ve XVII. yuuml;zyıl şairleri tarafından kullanılmış olsaydı, pek ccedil;ok problem ortadan kalkmış olacak ve diğer klasik nazım şekilleri kadar, Divan edebiyatındaki yerini almış olacaktı. Anahtar Souml;zcuuml;kler: Tuuml;rk Edebiyatı, Tuyug, Ccedil;ağatay Edebiyatı nbsp; ABSTRACT A Turkish word, ldquo;tuyugrdquo; means singing a song, praise and word play. Tuyug is the rubai version of mani, which is a product of Turkish folkloric literature. It is written with the short ldquo;Facirc;rsquo;ilacirc;tuuml;n, facirc;rsquo;ilacirc;tuuml;n, facirc;rsquo;iluuml;nrdquo; form of prosody and a metre of 11 syllables. It is rhymes are chosen from among paragrams. It is especially encountered in Ccedil;ağatay and Azerbaijan literatures. It is Ali Şir Nevacirc;rsquo;icirc; who wrote poetry of such rules and encouraged the Turkish poets to write tuyugs. On account of Turkish poetsdesire to write in Persian, tuyug was written by a limited number of poets in certain places of Turkish inhabitance, remained a local form but stil managed to reflect the features of the periods of writing and the geography where it was produced. Therefore, there are differences between the Ccedil;ağatay area, Azerbaijan area and anatolian area with respect to the form and content of tuyugs. İf tuyughad been written by the poets of the XVI and XVII centuries, the golden period of the Turkish classical poetry, many problems would have attained a place similar to those of other poetic forms in the Divan literature. Keywords: Turkish Literatur, Tuyug, Ccedil;agatay literatur

Anahtar Kelimeler: