Özet:

Ouml;Z Siyasetnameler sultanlara ve diğer devlet adamlarına devlet youml;netimiyle ilgili ouml;ğuuml;t vermek iccedil;in yazılan eserlerdir. Yazar/şair bu ouml;ğuuml;t ve fikirleri aktarırken tarihte yaşanmış olaylardan ve hafızalarda iz bırakmış youml;neticilerden ouml;rnekler verir. Bazen konuya uygun kıssalar anlatır ve bouml;ylece youml;neticilerin tarihicirc; olaylardan ders ccedil;ıkarmasını ister. Klasik Tuuml;rk edebiyatında kaleme alınan ve kahramanları sultan, vezir gibi tipler olan pek ccedil;ok kurgusal eserde de youml;netici hikacirc;yeleri anlatılırken tarihicirc; şahsiyetlere telmihte bulunulur ve devlet adamlarına nasihat verilir. Ccedil;oğu defa kurmaca duuml;nyanın kahramanlarının maceralarıyla tarihicirc; kişiliklerin yaşadıkları birbirine benzer. Bu durum ahlakicirc; eserlerde anlatılan pek ccedil;ok hikacirc;yede de kendisini gouml;sterir. Bu makalede de klasik Tuuml;rk edebiyatının mensur ve manzum hikacirc;yelerindeki vezir tiplerinin maceraları ve gouml;ruuml;nuuml;mleri siyasetname tarzında yazılmış eserlerdeki fikirler ve tarihteki benzer olaylar paralelliğinde ele alınmıştır. Bouml;ylelikle klasik douml;nemde farklı alanlarda yazılan eserlerin edebiyat ve tarih incelemeleri iccedil;in ortak kaynaklık değerleri ortaya konmaya ccedil;alışılmıştır. Anahtar Souml;zcuuml;kler: siyasetname, mesnevi, mensur hikacirc;ye, vezir, tarih. ABSTACT Politic books are works written to give advice to the sultans and the other statesmen as regards to the administration of the State. By quoting these advice and ideas, the writer/poet gives examples of some historical events and administrators who have made a mark on the mind. S/he sometimes tell congruous anectodes aimed to lead the administrators to gain experience from the historical events (circumsttances). Within classical Turkish literature in many fictional works protagonists of which are characters like sultans and viziers, the narrators give advice to the administrators by referring to historical important persons. The adventures of the heroes of the fictional world and those of the historical ones frequently resemble each other. This kind of case is also seen in several stories told in the moral works. In this article, the adventures and appearances of the types of viziers in stories written in prose and poems in classical Turkish literature are examined with a parallelism to the ideas written in the works in the form of politicbooks and similar events in history. In this way, the common bibliographical values of the works written in different disciplines in the classical period for investigations of literature and history are tried to be found out. Key Words: politic books, mathnawi, prose story, vizier, history.

Anahtar Kelimeler: