Özet:

İnsanın varoluşu ile konuşma, gelişimi ile de yazı ortaya çıkmıştır. Konuşmada bir basitlik, sadelik, özgürlük; yazıda ise işlenmişlik, yerine göre karmaşıklık ve en önemlisi de kuralcılık vardır. Bu kuralcılığa terim olarak gramer adı verilir. Gramer sözcüğü ilk olarak Eski Yunancada “Gramma” kelimesi ile ifade edilmiştir. O dönem için, bu sözcük bugünkü “dilbilgisi” terimini değil, “yazı” ibaresini karşılar. Buradan hareketle, yazı ile gramer arasında tarihi bir ilişki oluşmuş ve bu ilişki günümüze kadar da süre gelmiştir. Bu tarihi süreç içerisinde gramer incelemelerinin kaynağını her zaman yazılı metinler teşkil etmiştir. Bununla birlikte son zamanlarda konuşma ve konuşmanın metne dönüştürülmüş şekli olan sözlü derlemler üzerinde de araştırmalar yapılmaya başlanmıştır. Ülkemizde bu araştırmalar henüz konuşma dilinin özelliklerinin tespiti aşamasındadır.                 Bu araştırmada da konuşma dilinin özellikleri ile ilgili bazı tespitlerde bulunulmuş ve konu farklı yönleri ile ele alınmaya çalışılmıştır. Öncelikle konuşma dili ile yazı dili arasındaki ilişki üzerinde durulmuş ve konuşma dili grameri hakkındaki düşünceler ortaya konmuştur. Konuşma dili gramerinden yola çıkarak yurt dışındaki tartışmalara değinilmiş ve konuyla ilgili araştırmalar için önem arz eden sözlü derlemlerin durumu ve bunların önemi vurgulanmıştır. İnceleme kısmında ise sözlü derlem örneklerinden yararlanılarak “ses olayları”, “konuşma diline özgü yapı kullanımı” ve “cümle yapısı” başlıkları altında sözlü dilin kullanım özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Konuşma dili ile yazı dili arasındaki bağlantılar ana hatları ile ortaya konduktan ve bir takım özellikler ifade edildikten sonra; konunun derinleştirilebilmesi için sözlü derlemlerin arttırılması ve bunların ayrıntılı bir şekilde incelenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.                 Anahtar kelimeler: Konuşma dili grameri, konuşma dili, yazı dili, sözlü derlem.               

Anahtar Kelimeler: