Özet:

Çocukların kendilerine has duyguları, düşünceleri ve hayalleri vardır. İlk buluşların yapıldığı, duygu ve düşüncelerin eyleme geçtiği çocukluk döneminde, çocukları desteklemek ve onlara yol göstermek önemlidir. Bu noktada çocuk edebiyatı ürünlerinden bahsetmek gerekir. Çocuk dergileri de çeşitli metin türleriyle (şiir, hikâye, masal, gezi yazısı, anı, günlük, mektup, deneme…) çocuklara hitap eder. Günümüzde Mavi Kırlangıç ve Dama Dama PTT Çocuk dergileri, çocukların internet ortamından kolaylıkla erişebildiği eğitim ve kültür materyalleridir. Dolayısıyla çocukların rahatlıkla ulaştığı bu dergilerdeki metinlerin çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesi, sözü edilen dergilerin bu konudaki yeterliklerini ortaya koymak açısından isabetli olacaktır. Bu araştırmada 2020 yılında yayınlanan Mavi Kırlangıç ve Dama Dama PTT Çocuk dergilerinde yer alan metinlerin çocuk edebiyatının temel ilkelerine ait özellikleri taşıyıp taşımadığı tespit edilmiş, ardından sözü edilen dergilerde bu ilkelerin nasıl işlendiğinin analizi örnekler verilerek yapılmıştır. Araştırma verilerinin toplanması, analizi ve yorumlanmasında nitel araştırma yöntemi kullanılmış, belirtilen çocuk dergileri okunarak doküman analizi yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak ise çocuk edebiyatının temel ilkelerinden hareketle hazırlanan çocuk dergilerinin taşıması gereken özelliklerden oluşan bir liste kullanılmış ve değerlendirmeler bu özellikler çerçevesinde yapılmıştır. Buna göre incelenen dergilerde kısa, basit ve kurallı cümleler ön plandadır. Diğer yandan bu dergilerde çocukların yaş ve gelişim düzeylerine uygun şekilde deyim, atasözü ve söz sanatları kullanılmıştır. Sözü edilen metinlerde yazarın, aktarmak istediği "tema" ve çocuklarda geliştirmeyi amaçladığı davranışlar açık seçik belirtilmiş aile, yurt ve millet sevgisi vurgulanmıştır. Ayrıca sevgi, saygı, hoşgörü, dürüstlük, çalışkanlık, doğruluk gibi ahlaki ve evrensel değerlere dergilerde yer verilmiştir. Çocuk dergileri, dil ve anlatım yönüyle çocukların dikkat ve ilgisini çekebilmeli onların yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmelidir. Çalışma kapsamında incelenen dergilerindeki metinler çocukların hayatı keşfetmesine yardım edecek şekilde yapılandırılmış ve yaratıcı etkinlikler ile desteklenmiştir. Yapılan araştırma neticesinde çalışma kapsamında incelenen dergilerin dil, anlatım, konu, tema vs. açısından 8-12 yaş aralığı için uygun olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla bu dergiler öğretmenler ve ebeveynler tarafından bu yaş grubundaki çocuklara önerilebilir.

Anahtar Kelimeler: