Views
125
Downloands
49
Audio Listening
2
Epik düşüncenin ürünü olan ilk Özbek romanı O‘tkan Kunlar, yaklaşık bir asırdır okunmakta, yorumlanmakta, hakkında yazılar yazılmakta ve çeşitli yönlerden tahlil edilmektedir. Bu makalede romanın yazarı olan Abdullah Kâdirî’nin hayatı, O‘tkan Kunlar romanının özeti ve onunla ilgili çeşitli yorumlara yer verilmiştir. Abdulla Kadiri 1917-1918 yıllarından başlayarak “Geçmiş Günler” romanı için malzeme toplamaya başlamıştır. 1922’de ilk Özbek romanının ilk bölümleri “İnkılap” dergisinde yayınlanmaya başlamış, 1925-1926 yıllarında “Geçmiş Günler” üç bölüm halinde kitap olarak neşredildi. 1928 yılı yazarın ikinci tarihi romanı “Mihraptaki Çıyan” yayınlandı. 1934 yılına gelindiğinde Abdullah Kadiri köy işletmesi mevzusuna adanan “Abid” hikayesini yazdı. Bunun dışında Gogol’un “Evlenme” komediyasının ve batılı yazarların hicvî hikayelerini Özbekçe’ye tercüme etmiştir. Abdullah Kadiri “Emir Ömer Han’ın Cariyesi”, “Hırsız”, “Namaz”, ”Dehşet” gibi romanlar yazma arzusunda olduysa da baskıcı idare bu isteklerinin yerine gelmesine izin vermemiştir. Abdullah Kadiri 1926 yılında “Muştum-Yumruğum-“ da yazdığı “Toplu Sözler” sebebiyle kısa bir süre hapse atıldı. 1937’nin 31 Aralık’ında “Halk Düşmanı” suçlamasıyla hapsedilmiş 4 Kasım 1938’de Taşkent’de idam edilmiştir. Onun eserleri 1956 yılından başlayarak neşredilmeye başlanmış, 1990’da Cumhurbaşkanı emriyle Abdullah Kadiri isimli Cumhuriyet Devlet Ödülü tesis edilerek.1991 yılında ise Abdullah Kadri ‘ye Ali Şir Nevai isimli devlet ödülü verilmiştir. 1994 yılında bağımsızlığın üçüncü yılında “Bağımsızlık” madalyası takdim edilen Abdullah Kadiri, Özbekistan’da romanın gelişmesine önayak olan ve ilk Özbek romanı, “Geçmiş Günler”i yazan bir edebiyatçı, Türk dünyasının Rus işgali altında olmasına karşı çıkan ve Türk dünyasının birliğini ve bağımsızlığını savunan bir yazar olduğu için, Özbek Milli Edebiyatının kurucularından biri olarak kabul edilmektedir. Kendine has bir üslubu olan Kadiri’nin eserinde kısa ve öz anlatımlar, romandaki karakterler dizisi hakkında bilgi edinmeye yardım eder. Bu çalışmada ayrıca Abdullah Kâdirî üzerinde araştırmalar yapan edebiyat araştırmacıları ile Modern Özbek edebiyatındaki Abdullah Kâdirî karakteri hakkında da bilgiler verilmiş O‘tgan Kunlar’in poetik özellikleri, ondaki kahramanların karakterleri, yazarın dil ve üslubundaki başarısının kaynakları üzerine değerlendirmeler yapılmıştır.
The first Uzbek novel, which is the product of epic thought, O'tkan Kunlar, has been read, interpreted, written about and evaluated in various ways for about a century. In this article, the life of the author of the novel, Abdullah Kâdirî, the summary of the novel O'tkan Kunlar and various comments about it are included. Abdulla Kadiri began collecting materials for his novel "The Past Days" from 1917 to 1918. In 1922 the first episodes of the first Uzbek novel began to be published in the magazine "Inkılap", and in 1925-1926 the "First Days" was published as a book in three episodes. In 1928, the writer’s second historic novel “The Rise in the Mihrapt” was published. In 1934, Abdullah Kadiri wrote the story of "Abid" dedicated to the position of the village business. In addition, he translated Gogol's "Wedding" comedy and western writers' hicvic stories into Uzbekistan. Abdullah Kadiri was in the desire to write novels like "Emir Omer Han's Cariy", "The Thief", "Prayer", "Fear", but the repressive administration did not allow these desires to be fulfilled. Abdullah Kadiri was sentenced to prison for a short period of time in 1926 because of the "Golden Words" he wrote in "Mushtum-Yumruğum-". He was sentenced to death on November 4, 1938 in Tashkent on December 31, 1937, accused of being a "People's Enemy". His works began to be celebrated in 1956, and in 1990 the Republic State Prize was established by the President's order, Abdullah Kadiri, and in 1991 Abdullah Kadri was awarded the State Prize, Ali Shir Nevai. Abdullah Kadiri, who was awarded the "Independence" medal in the third year of independence in 1994, is recognized as one of the founders of the Uzbek National Literature, as the first Uzbek novel, a writer who wrote "The Past Days", a writer who opposed the Russian occupation of the Turkish world and defended the unity and independence of the Turkish world. In Kadiri's work, which is a special style, short and self-tales help to learn about the series of characters in the novel. In this study, literary researchers who researched Abdullah Kâdirî and the character of Abdullah Kâdirî in modern Uzbek literature were also given information; the poetic characteristics of O'ibh Kunlar, the characters of the heroes in it, the sources of success in the writer's language and style were evaluated.
Field : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Güzel Sanatlar; Hukuk; İlahiyat; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
