Özet:

1864 Sürgünü başta olmak üzere, ağırlıklı olarak 19. Yüzyılda Türkiye coğrafyasına gelen Çerkezler, bugün Türkiye toplumunun zenginliği sayılan pek çok etnik gruptan bir tanesi oluştur. Kuşaklar arası değişim ile birlikte topluma entegre olmuş olan Çerkezlerde etnik kimliklerine bakış açıları da değişmiştir. Kuşaklar değiştikçe, etnik kimliği inşa etme süreçleri dönüşüme uğramış ve farklı parametrelerle etnik kimliklerini kurgulamaktadırlar. Bu parametreleri, en temel milliyetçilik kuramlarından ilkselcilik, durumsalcılık ve inşacılık kuramları ışığında analiz eden bu çalışma, Kayseri, Konya, Ankara, Düzce ve Sakarya illerinde gerçekleşmiştir. Bu beş ilden seçilen 2 şer köyde; toplam 10 köy, kartopu yöntemi ile seçilmiş olan 100 Çerkeze sorular sorulmuştur. 54’ü erkek, 46’sı kadın olan örneklemimizdeki kişilerin yaş aralıkları ise 18 ile 82 arasında değişmektedir. Açık uçlu 20 nitel soru ile yapılan çalışmanın neticesinde elde edilen bilgiler milliyetçilik kuramları ışığında analiz edilmiştir. Çıkan sonuçta yaşlı kuşağın etnik kimliklerini ilkselcilik kuramına kurgularken, gençlerin daha çok inşaacılık ve durumsalcılık kuramlarına göre etnik kimliklerini tanımladıkları anlaşılmıştır. Bir diğer değişken de cinsiyet olmuştur. Kadınların erkeklere göre gelenekleri uygulama ve dili yaşatma konusunda daha ilkselci olduğu ortaya çıkmıştır. Buna karşın erkeklerin dili kullanma yetileri, dili geliştirme ve çocuklarına aktarma istekleri daha az çıkmıştır. Gelenekleri uygulama konusunda da kadınlara göre erkekler daha esnektir. Bu durumda da kadınların ilkselcilik kuramına erkeklere göre daha yakın konumlandıkları, erkeklerin ise daha çok durumsalcılık kuramına göre konumlandıkları anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: