Abstract:

Tarihi Kent merkezleri farklı kentsel kullanımların bir arada, birbiri ile yoğun ilişki içerisinde bulunduğu alanlardır. Tarihi kent merkezleri üzerindeki kültürel sosyal ve ekonomik katmanların doğru bir şekilde algılanması, kent kimliğinin de doğru bir şekilde algılanmasını ve buna uygun projelerin hayata geçirilmesini kolaylaştıracaktır. Geri kazanılması çok güç olan geleneksel değerlerin bulunduğu tarihi merkezlerde yapılan çalışmaların matematiksel bir zemine oturtulması bu nedenle ayrı bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, koruma altına alınmış, tarihsel süreç içerisinde birbirleriyle fiziksel ve sosyal bağları koparılmış olan Antalya Kaleiçi ve yakın çevresinin fiziksel özellikleri mekan dizim analizi ile oluşturulan model çerçevesinde incelenmektedir. Yapılı çevre ve öğelerinin insan hareketleri üzerine etkilerine matematiksel bir açıdan bakan mekan dizim analizi sayesinde birbirinden kopmuş kent parçalarının yeniden ilişkilendirilmesi ve potansiyellerinin yeniden belirlenmesi hedeflenmektedir. Çalışma mevcut yaya hareketlerini ve potansiyellerinin belirlenmesi için, çalışma alanının tarihsel gelişiminin incelenmesi, yaya sayımları, kullanıcıların yapılı çevreden ne ölçüde etkilendiklerini belirlemek üzere gerçekleştirilen soru formlarının uygulanması ve diğer istatistiki bilgilerin toplanması ile devam etmiştir. Mekan dizim metodunun alana uygulamasında depthmap adlı bilgisayar programından, istatistiksel analizlerin yapılması için SPSS adlı programdan faydalanılmıştır. Mekan dizim metodu ile alan içerisinde ulaşım hiyerarşisinin kurgulanmasında ve aynı zamanda bölgenin ana düğüm noktalarının yeniden tespit edilmesinde yararlar sağlanmıştır. Yapılan korelasyon ve regresyon analizleri yardımı ile çalışmada kullanılan değişkenlerin yaya hareketleri üzerine etkileri belirlenebilmiştir. Bu çalışma, bağı kopartılmış ve yalıtılmış alanların yeniden canlandırmasına yönelik doğrudan kararlar alan bir son ürün olarak görülmemeli; Antalya Kent merkezinin tarihsel gelişimi sürdükçe yapılacak olan diğer tüm yenileşme çalışmalarına bir ön çalışma niteliğinde matematiksel bir altlık olarak ele alınmalıdır.

Keywords: