Özet:

Kapasite tahsisi, gelir yönetiminin temel bileşenlerinden biridir. Çoklu ücret sınıfının varlığında koltuk stoğu yönetimindeki temel problem, yüksek ücretli sınıflar için koruma seviyelerini düşük ücretli sınıflar için ise rezervasyon limitlerini optimal (maksimum) gelir eldesini sağlayacak şekilde belirleyebilmektir. Böylelikle, sınırlı kapasitenin en uygun şekilde dağıtımı, iç içe geçmiş bir yapılanmanın (nested structure) içinde planlanabilir. Bu çalışma, demiryolu yolcu taşımacılığında tek kaynaklı kapasite tahsis problemine örnek olmak üzere Türkiye Devlet Demiryolları resmi internet sitesinden (tcdd.gov.tr) edinilen ‘2012 Yılı Ücret Tarifesi’ kullanılarak oluşturulmuştur. Bahsi geçen tarife, belirli bir hat üzerinde işlemekte olan sabit kapasiteli hızlı tren için dört temel ücret sınıfına indirgenmiştir. Her bir sınıfa ait rezervasyon limiti hesaplamaları için EMSR-a ve EMSR-b sezgisel yöntemlerinin her ikisi de kullanılmış ve bu iki metodun her biri için hızlı trenin koltuk stoğu problemine çözüm oluşturacak birer kapasite tahsis modeli sunulmuştur. İki yöntemden hangisinin söz konusu problem için daha iyi sonuç verdiği gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler: