Özet:

GİRİŞ ve AMAÇ: Epidemiyolojik çalışmalar diyet, sigara ve çevresel faktörler ile alınan metallerin artmış kardiyovasküler risk oluşturduğunu göstermektedir. Aterosklerotik karotis plaklarının element yapısı ile ilgili sınırlı çalışma mevcuttur. YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmada cerrahi karotis endarterektomi materyallerinin element yapısı ve hastaların klinik özellikleri incelendi. Karotis endarterektomi yapılan 19 hastadan alınan plaklarda indüktif-eşli plazma emisyon spektrometresi (ICP-OES) yöntemi ile element yapısı incelendi. BULGULAR: Hastalardan sadece iki tanesi kadındı. Ortalama yaş 71.9±7.2 yıl olarak bulundu. Hastaların %47.4'ünde diyabet ve %52.6'sında hipertansiyon saptandı. Sadece 1 hasta hiç sigara içmemişti. Plaklarda sodyum (Na), magnezyum (Mg), potasyum (K), kalsiyum (Ca), fosfor (P), demir (Fe), bakır (Cu), bor (B), manganez (Mn), çinko (Zn), alüminyum (Al), sülfür (S), krom (Cr), nikel (Ni), platin (Pt), antimon (Sb), selenyum (Se) elementleri farklı konsantrasyonda saptandı fakat arsenik (As), bizmut (Bi), kadmiyum (Cd), kobalt (Co), molibden (Mo), kurşun (Pb) seviyeleri ICP-OES sisteminin belirleme limitinin altında saptandı. Hastalarda varyasyon olmakla birlikte en yoğun olarak Ca ve P saptandı. TARTIŞMA ve SONUÇ: Saptanan elementlerin aterojenik sürece katkıları detaylı incelenmelidir. Ca ve P'nin sık bulunan Ca(NO3)2, CaCl2, Na2HPO4, (NH4)2HPO4 gibi tuzları kanda ve suda yüksek çözünürlüğe sahiptir fakat Ca10 (PO4)6(OH)2'nin (kemikteki hidroksi apatit) çözünürlüğü çok düşüktür. Kan akımı ile aterosklerotik plak arasında bir hücre tabakası olduğu için muhtemelen Ca ve P elementleri plak içine ayrı olarak gelip suda çözünmeyen kompleksler oluşturarak birikmektedir. Karotis plaklarında element birikmesi, bu elementleri kemik ve diyetten gelen kısımlarının detaylı araştırılması ile yeni önleyici ve tedavi edici yaklaşımlar geliştirilebilir.

Anahtar Kelimeler: