Özet:

Devlet otoritesi tarafından Türk Dili üzerine yürütülen planlamalar özellikle Dil Devrimi ile birlikte ivme kazanmış, bu da aydınlar ve sivil toplum düzeyinde birçok tartışmayı beraberinde getirmiştir. Bu durum özellikle eğitim ortamlarında birtakım uzlaşmazlıklara sebep olmuştur. Dilin toplumsal birliği sağladığı ve bir ortak iletişim vasıtası olduğu düşünüldüğünde bu ihtilafların toplumsal problemlere yol açmakta olduğu anlaşılır. Bu tartışmalarda ön planda yer alan Nurullah Ataç ve Peyami Safa dil üzerine birçok konuda fikir beyan etmiştir. Onların yazılarını birlikte okuma denemesi erken Cumhuriyet Döneminde’ki dil politikalarını daha iyi anlamaya yardımcı olabilir ve bundan sonra geliştirilecek dil politikalarına kaynak oluşturabilir. Ayrıca dil öğretiminde benimsenecek birtakım kurallara ve yaklaşımlara dayanak oluşturabilir. Nitel araştırma deseninde tasarlanan çalışmada bu iki aydının düşünce yazıları doküman analizi yöntemiyle incelenmiş ve dile dair değindikleri meseleler içerik analizi ile kategorileştirilmiştir. Böylece iki aydının dille ilgili şu konularda birbiriyle büyük karşıtlıklar, benzerlikler ve ayrılıklar gösterdikleri ortaya çıkmıştır: Alfabe, terimler, dilde özleşme, söz dizimi. Dilde özleşme başlığı altında da bu iki ismin nüanslar ve eş anlamlı sözcükler, önerilen sözcükler, uydurma kavramı, sözcük estetiği, özleşmenin imkânsızlığı, komünizmin etkisi, halk ağızları, anlam derinliği, dilin yoksullaşması, anlaşılma sorunu meselelerinde tartışmalara girdiği görülmüştür. Tüm bu tartışmalar dil ve dil öğretimine dair politika geliştirenler ve bu alandaki uygulayıcılar için yol gösterici bir kaynak konumundadır.

Anahtar Kelimeler: