Özet:

Thais, 1921 yılında Nobel edebiyat ödülünü alan Fransız yazar Anatole France tarafından yazılan ve ilk kez 1890 yılında yayımlanan bir romandır. Romanda iki ana karakter vardır: Mısır’daki bir çölde inzivaya çekilip günlerini ibadet ile geçiren keşiş Pafnüs ve İskenderiye’de bir dönem fahişelikle geçinen, sonrasında tiyatro oyuncusu olup ünü tüm şehre yayılan güzeller güzeli Thais. Pafnüs, gençlik yıllarında iken Thais’i, tiyatroda izlediğini hatırlar ve onu Tanrı’nın yoluna çevirmek için İskenderiye yollarına düşer. Şeyh San’an ise Feridüddin Attâr’ın Mantıku’t-Tayr adlı eserinde yer alan bir iç hikâyedir. Kırk haccı ve yüzlerce müridi olan büyük din âlimi Şeyh San’an, bir gün rüyasında Rum ülkesindeki bir puta taptığını görür ve yollara düşüp bu rüyasındaki hikmeti arar. Orada bir Rum kızına âşık olur ve o güne kadar yaptığı bütün ibadetleri unutup, ilahî aşktan vazgeçerek beşeri aşka kendini kaptırır. Eserlerde işlenen aşk teması, ana kahramanların bir yolculuğa çıkmasına vesile olmuş ve bu durum eserlerdeki olay örgüsünü başlatmıştır. Bu çalışmamızda biri Batı, diğeri Doğu edebiyatına ait olan ve yukarıda bahsedilen iki eserin kurgusunda yer alan ana olayın benzerliğinden yola çıkılarak anlatım yollarına dair bir inceleme yapılmıştır. Yapılan incelemede, eserlerdeki benzer ve farklı yönler saptanmış ve elde edilen bulgular, metinlerden yapılan alıntılarla ortaya konmuştur. Farklı edebiyatlara ait bu eserlerdeki bakış açısının farklılığının eserlerdeki ana kahramanların davranışlarına da yansıdığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: