Özet:

Özet 1: Anadolu’da geçmişten günümüze ibadet yapılarının tarihsel gelişimi incelendiğinde, ibadet yapılarının insanlık tarihine paralel biçimde yerleşmenin ve kentleşmenin temel öğelerinden bir tanesi olduğu görülür. İster ilk çağların pagan tapınaklarına, ister Hristiyanlık dönemi ortaçağ kiliselerine, isterse İslam kentlerinin mekan algısına bakılsın, kent merkezinin bir ibadet yapısı çevresinde geliştiği gözlemlenebilir. Bu nedenle ibadet yapıları yaşanan savaşların, göçlerin, afetlerin ve toplumsal olayların etkilediği demografik yapı ve cemaat değişimlerinden en çok etkilenen yapılar olmuşlardır. Bu bağlamda çalışmada, Anadolu kentlerinde kilise yapılarının yeniden işlevlendirilmesi açısından yaşanan süreçler, Türkiye ve Dünyadan, mevzuatlar ve uygulamalar karşılaştırılarak açıklanmıştır. Ardından Isparta Aya Payana kilisesi özelinde bu süreçlerin nasıl gerçekleştiği tespit edilmiştir. Aya Payana kilisesi gerek konumu gerek mimarisi gerekse geçirdiği dönüşüm süreçleri düşünüldüğünde bu alanda önemli bir örnektir. Öyle ki ortaya çıkan sonuçlar incelendiğinde Isparta kenti ve Aya Payana Kilisesinin Anadolu coğrafyasına paralel biçimde benzer süreçlerden geçtiği görülür. Çalışmada sonuç bölümünde Anadolu kentlerinde kiliselerin yeniden işlevlendirilmesi özelinde yaşanan tüm süreç ve ortaya çıkardığı sonuçlar sınıflandırılmaya çalışılmış ve sonuçların Aya Payana) Kilisesinde benzer şekilde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Bu nedenle yapılan sınıflandırma ve ortaya konulan sonuçların gelecekte yapılacak çalışmalara altlık oluşturarak ışık tutması muhtemeldir.

Anahtar Kelimeler: