Özet:

Bu makalede Dikili’nin köylerinde, ölüm sonrasına ilişkin geleneksel uygulamalardaki değişimler değerlendirilmektedir. Geçiş ritüellerinden biri olan ölüm sonrasına ilişkin olarak görülen uygulamalar, toplumlara göre farklılaşabilir. Dikili’nin köylerinde ölüm sonrasına ilişkin uygulamalar değerlendirildiğinde Ortaasya ile ilişkilendirilen geleneksel uygulamaların Müslümanlık geleneği ile bağdaştırmacı olarak devam ettiği görülürken, bazı geleneklerin de değişmeye başladığı saptanmıştır. Modernleşme ile iletişim ve ulaşımda sağlanan kolaylıkların, geleneksel uygulamalarda değişiklik yarattığı gözlenmiştir. Köylerin, Büyükşehir Belediyelerine bağlanması ile bir yandan belediyenin sağladığı hizmetlerin köylere ulaşması, diğer yandan göç olaylarının yaşanması ve köyden ayrılarak kentlerde yaşayanların yeni bilgileri köye taşımaları ile geleneksel uygulamalardan bazılarının hızla yok olmaya başladığını belirtmemiz olanaklıdır. Diğer yandan dışarı göç olayının diğer köylere göre daha az olduğu köylerde geleneksel uygulamaların daha yavaş değiştiği belirlenmiştir. Köylerde yakın tarihe kadar “yeri kaybolsun” diye mezar yaptırılmaz, dolayısıyla mezarlık ziyareti de yapılmazmış. Bir yandan göç edenlerin köye ziyaretleri aracılığı ile getirdiği yenilikler, diğer yandan ulaşım ve iletişim alanında yaşanan değişimlerin kolaylıklar yaratması sonucunda köyde yaşayanların mezar yapımı ve ziyareti ile ilgili düşünce ve pratiklerinde geçmişe göre farklılıkların oluştuğu gözlenmiştir. Çalışma Temmuz 2016’da Dikili’nin köylerinde yaşayan ve kendilerini Yörük ve Balkan Göçmenleri, Çepni ve Roman olarak tanımlayanlar ile görüşülerek elde edilen bulgulara dayanmaktadır. Ölüm sonrası uygulamalara ilişkin bilgiler, sözlü tarih yöntemi kullanılarak görsel/işitsel kayıt altına alınmıştır. Kayıtlar deşifre edilerek yorumlanarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: