Özet:

Islah programında genetik kaynakların kullanılması bu konuda yürütülen çalışmaları zenginleştirir ve bitki üretiminin geliştirilmesi ve bozuluş mera alanlarının iyileştirilmesi için hayati öneme sahiptirler. Bu çalışmada genetik kaynaklardan mera ıslahına yönelik adaptasyon kabiliyeti yüksek yeni rizomlu otlak ayrığı (Agropyron cristatum L. Gaertn.) kolleksiyonlarının geliştirilmesi, amaçlanmıştır. Diğer enstitülerden ve bölgeden sağlanan 8 adet genotip morfolojik ve fenolojik özellikler açısından incelenmiştir. Bu işlemden sonra G-466 rizomlu genotip seçılmiş ve daha sonra değerlendirilecektir. Bu çalışmada toptan seleksiyon metodu uygulanmıştır. Ankara’nın iki ilçesi Yenimahalle ve Gölbaşında 2007-2010 yılları arasında G-466 ile popülasyon materyallerinin yer aldığı iki deneme tesis edilmiştir. Morfolojik ve tarımsal özellikler ana sap uzunluğu, ana sap kalınlığı, ana saptaki boğum sayısı, bayrak yaprağın uzunluğu ve genişliği ile yeşil ve kuru ot verimleridir. Tüm deneme verileri istatistiksel olarak analiz edilmiş ve iki genotipin incelenen özellikleri F testiyle karşılaştırılmıştır. Özelikler arası ilişkiler belirlenmek için korelasyon analizi yapılmıştır. Morfolojik özellikler ana sap uzunluğu ve ana sap kalınlığı, boğum arası uzunluk, ana saptaki boğum sayısı, bayrak yaprağının uzunluğu ve genişliği G-466 genotipinde sırayla 58.5 cm, 2.1 mm; 13.2 cm, 3.7; 8.4 cm, 4.9 mm olmuştur. Her iki lokasyonda yeşil ot ve kuru ot verimleri açısından çalışılan her iki genotip arasında fark bulunmamıştır. Genotip G-466’nın yeşil ot ve kuru ot verimleri sırayla 482.2 kg/da and 120.6 kg/da, olarak tespit edilmiştir. Kuru ot verimi ve ana sap uzunluğu arasında yüksek korelasyon (0.893) bulunmuştur. Boğum arası uzunluk ve ana saptaki boğum sayısı ile kuru ot verimi arasında da yüksek düzeyde korelasyon vardır. Kuru ot kalitesi düşünüldüğünde, 2009 ve 2010 yıllarında genotip G-466 (%11.58 ve %11.33) populasyondan (%9.71 ve %10.58 ) daha yüksek ham protein oranına sahip olmuştur. Fakat nispi yem değeri popülasyondan daha düşük olmuştur. Sonuç olarak G-466 genotipi mera ıslahı ve suni mera tesisleri için yalın ya da karışımlar halinde kullanılması tavsiye edilir. 

Anahtar Kelimeler: