Özet:

Amaç: Benin prostat hiperplazisi (BPH), histopatolojik bir terim olup, prostatın iyi huylu morfolojik büyümesi anlamına gelmektedir. Klinik BPH ise erkeklerde BPH ile birlikte ona bağlı olduğu düşünülen alt üriner sistem semptomlarının bulunması olarak tanımlanır. Klinik BPH, yaşlı erkek popülasyonunda oldukça sık karşılaşılan ve 60 yaş üzeri hastalarda % 70’lere varan insidansa sahip olan bir hastalıktır. BPH gelişiminde, risk faktörü olabileceği düşünülen, yaş, obesite, hipertansiyon, diyabet, vazektomi, seksüel aktivite, fiziksel aktivite, alkol kullanımı, kafein kullanımı, hormonal faktörler ve hiperlipidemi hakkında değişik çalışmalar yapılmıştır. Ancak, bu risk faktörlerinin klinik BPH patogenezindeki rolü henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Bu çalışmada, hiperkolesterolemi, sigara ve alkol kullanımı gibi risk faktörlerinin klinik BPH gelişimindeki önemi araştırılmıştır. Yöntem: Bu prospektif çalışmaya, 1997-2000 yılları arasında polikliniğimize alt üriner sistem şikayetleri ile başvuran toplam 142 hasta alındı. Her hastanın sigara ve alkol kullanma hikayeleri alınarak çalışmayı yürüten hekim tarafından yüz yüze görüşme yapılarak uluslararası prostat semptom skoru formu (IPSS) uygulandı. Muayene gününde ayrıca total kolesterol ve PSA analizi amacıyla hastalardan açlık kanı alındı ve ardından tüm hastalara üroflovmetrik analiz yapıldı. Parmakla rectal muayenede prostatta benin büyüme tespit edilen, IPSS > 7 ve maksimum akış hızı < 10 ml/sn. olan hastalara klinik BPH tanısı konuldu. Çalışmada tespit edilen sonuçlar student t testi, ki-kare testi ve ANOVA ile analiz edildi. Bulgular: Hastaların 97’sinde (%68.3) klinik BPH tespit edilirken 45 (%31.7) hastanın bulgularının klinik BPH ile uyumlu olmadığı gözlendi. Klinik BPH’sı olan hastaların ortalama serum kolesterol seviyesi 226 mg/dl iken, klinik BPH’sı olmayan hastalarda 224 mg/dl olarak tespit edildi (p > 0.05). Klinik BPH tanısı alan hastaların 34’ü (%35.1) sigara kullanırken 63 (%64.9) hasta sigara kullanmamaktaydı (p=0.047). Alkol kullanımı sorgulandığında klinik BPH’sı olan hastaların % 6’sı alkol kullanırken, klinik BPH’sı olmayan hastaların %13.3’ü alkol kullanmaktaydı (p=0.041). PSA değerlerine bakıldığında, klinik BPH tespit edilen hastaların 23’ünde (%23.8) PSA > 4ng/ml iken klinik BPH’sı olmayan hastaların 7’sinde (%15.6) PSA > 4ng/ml olarak tespit edildi (p > 0.05). Sonuç: Çalışma grubumuzda sigara veya alkol kullanan hastalarda klinik BPH görülme sıklığı anlamlı olarak düşük tespit edildiğinden, bu çalışmada sigara ve alkol kullanımının klinik BPH gelişiminde koruyucu etkiye sahip olabileceği düşünüldü. Serum kolesterol ve PSA seviyelerinin ise, klinik BPH gelişiminde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı gözlendi.

Anahtar Kelimeler: